حشیش و ماری‌جوانا پرمصرف‌ترین مادۀ مخدر در جهان

سازمان ملل متحد در سال ١٩٨٧، روز ٢٦ ژوئن (ششم تیرماه) را روز جهانی مبارزه با مواد مخدر اعلام کرد. امسال، به این مناسبت "دایرۀ مبارزه با مواد مخدر و جرائم" سازمان ملل، آمار و اطلاعاتی را منتشر کرد که نشان می‌دهد مواد حاصل از شاهدانۀ هندی* پرمصرف‌ترین مادۀ مخدر در دنیاست. برگ‌های خشک این گیاه معروف به ماری جواناست و از صمغ آن نیز حشیش به دست می‌آید.

بر اساس آمار منتشرشده، نزدیک به ٢٣٠ میلیون نفر، یعنی پنج درصد از بزرگسالان جهان (١٥ تا ٦٤ سال)، حداقل یک بار طی سال ٢٠١٠، مواد مخدر مصرف کرده‌اند. از این تعداد، ٢٠٠ میلیون نفر مواد شاهدانه‌ای مصرف کرده‌اند.

اگرچه این آمار نسبت به سال قبل چندان تغییری نکرده، اما ارقام تازه نشان می‌دهند که مصرف مواد مخدر بخصوص در کشورهای در حال توسعه افزایش داشته است.
اما اروپا همچنان مهم‌ترین واردکنندۀ حشیش در دنیاست. سهم عمدۀ این مواد، از مراکش به اروپا فرستاده می‌شود. از طرف دیگر در اکثر کشورهای اروپایی، کشت گیاه شاهدانه و تولید ماری‌جوانا بیشتر شده است.
به گفتۀ رئیس "دایرۀ مبارزه با مواد مخدر و جرائم" سازمان ملل، بر خلاف عقیده‌ای رایج، حشیش و ماری‌جوانا "آنقدرها هم بی‌ضرر نیست و مصرف آن به تغییرات برگشت‌ناپذیر در مغز انسان منجر می‌شود".

یکی دیگر از گرایش‌های تازه، مصرف فزایندۀ کوکایین در قارۀ آفریقاست. کوکایین تولیدشده در آمریکای جنوبی که به اروپا فرستاده می‌شود معمولاً از کشورهای آفریقای غربی می‌گذرد و به همین دلیل، مصرف آن در این کشورها نیز زیاد شده است.
به طور کلی کشورهایی که بر سر راه قاچاق مواد مخدر قرار دارند –کشورهای ترانزیت- به نوبۀ خود به مصرف‌کنندگان بزرگ تبدیل شده‌اند. پاکستان و ایران از این جمله‌اند.

بر اساس گزارش اخیر، تولید تریاک افغانستان که تقریباً نود درصد تولید جهانی را تشکیل می‌دهد، در سال ٢٠١١ به ٥٨٠٠ تن رسیده که نسبت به سال ٢٠١٠، حدود ٦١ درصد افزایش نشان می‌دهد. البته باید گوشزد کرد که در سال ٢٠١٠، نزدیک به دو سوم کشت خشخاش افغانستان دچار آفت شده بود.

همچنین، آمار نشان می‌دهد که سالانه به طور متوسط ٢٠٠ هزار نفر بر اثر مصرف مواد مخدر تلف می‌شوند.
مطابق با گزارش تازۀ سازمان ملل، بعد از مواد شاهدانه‌ای، مواد مخدر مصنوعی (یا شیمیایی) دومین نوع مادۀ مخدر رایج در دنیاست.

رئیس "دایرۀ مبارزه با مواد مخدر و جرائم" سازمان ملل به ویژه نسبت به رواج مواد مخدر شیمیایی جدید مثل مادۀ معروف به "کروکودیل" ( یا دزو مورفین) ابراز نگرانی کرد.

*Cannabis