دیدگاه‌های دو صاحب نظردرباره لزوم تداوم بخشیدن و تقویت چارچوب اتحادیه اروپا

رهبران "ژ٢٠" خود را متعهد کرده‌اند که رشد اقتصادی را تا سال ٢٠١٨، به ٢٫١ درصد برسانند که این نیز برای بسیاری از کشورهایی که نیازمند رشد اقتصادی بالا هستند مانند فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و غیره چندان کارساز نخواهد بود.

میزان بیکاری در فرانسه هم اکنون کمی بالای ١٠ درصد است؛ جزآلمان و چند کشور محدود دیگر در اتحادیه اروپا، اکثریت اعضای این اتحادیه با معضل رشد اقتصادی صادرات کالا و تقاضای بین‌المللی روبه رو هستند.
بازتاب این نگرانی‌ها را در مطبوعات فرانسه می‌تواند دید.

هفته نامه‌های این هفته فرانسه در مقالات متعددی به اوضاع داخلی کشور، رقابت‌ها و کش مکش‌های میان‌حزبی و درون‌حزبی و بالاخره نگرانی‌های شهروندان از معیشت خود پرداخته‌اند.
شاید به همین دلیل باشد که اکسپرس- هفته نامهٔ سیاسی-اقتصادی فرانسه، در یک گزارش دو صفحه‌ای به سراغ یک فلیسوف دیده‌بان تحولات اجتماعی بویژه در اروپا رفته است.

در این هفته نامه مصاحبه‌ای به چاپ رسیده است با "یورگن هابرماس"- اندیشمند آلمانی که در دهه ٨٠ زندگی خود، همچنان توانا و از نزدیک تحولات جوامع مدرن و گرایش‌های تازه اجتماعی در این جوامع را زیر نظر دارد.
به نظریات او درباره موقعیت کنونی اروپا بازخواهیم گشت، ولی درمورد شخص هابرماس که برای فارسی زبانان نیز نام آشنایی است باید گفت که او به تمام معنی اندیشمند تحلیلگر تحولات روزگار خود است.
پژوهش‌های او، بر مدرنیته و تجزیه تحلیل تحولات اجتماعی جوامع پیشرفته صنعتی سرمایه‌داری و به عنوان نمونه کشور خود وی- آلمان، متمرکز است. او نظریه‌پرداز «گستره همگانی» یا فضای عمومی است، به همین دلیل اطلاعات را اکسیژن دموکراسی می‌داند.

اگر اکسپرس به سراغ این فیلسوف کاملاً امروزی رفته بیشتر به خاطر آن است که وی شدیداً هوادار توانمندکردن اتحاد و اتفاق سیاسی، اقتصادی و اجتماعی میان کشورهای قاره اروپاست.

فرستاده اکسپرس، به روند افزایش یابنده تردید‌های احزاب و شهروندان در مورد لزوم ادامه اتحاد در چارچوب کنونی اشاره می‌کند و نظر‌ "هابرماس" را می‌پرسد.

وی می‌گوید: این درست است که با بحرانی که آغاز شده، اکنون پنج-شش سال است که تردید‌ها در مورد ادامه حیات اتحادیه اروپا به صورت کنونی، افزایش یافته است ولی این موضوع به این دلیل است که اتحادیه پولی به هنگام پایه‌ریزی آن نتوانست به یک اتحادیه منسجم سیاسی نیز تبدیل شود.

اکسپرس به نابرابری‌های افزایش‌یابنده در جوامع اروپایی به ویژه در سال‌های اخیر می پردازد و می‌پرسد، نیروهای گریز از مرکز مانند خواست جداسری مناطقی مانند "اسکاتلند" یا "کاتالون" را چگونه می‌بینید؟

هابرماس، ضمن تأکید نابرابری‌های افزایش یابنده تأمینات اجتماعی و سطح زندگی در کشورهای اروپایی، می‌گوید ترس از آینده و عدم امنیت روانی در میان شهروندان افزایش یافته و باعث شده است که بازگشت به سرزمین مادری و مرزهای تاریخی و قومی و به طور کلی هویتی که می‌توان به آن افتخار کرد به موضوع روز تبدیل شود. مسیر این بازگشت لاجرم با توسل به تاریخ، ملیت، قومیت و زبان می‌تواند تحقق یابد.
وی می‌گوید در همین چارچوب است که باید خواست بازگشت به خویشتن تاریخی را درکاتالون یا اسکاتلند یا فلاندر بلژیک مورد توجه قرار داد.

هابرماس، می‌گوید در یک دید دیگر، به نوعی باید گرایش‌های انزواطلبانه و شعارهای ناسیونالیستی جبهه ملی فرانسه رانیز در همین روند مورد بررسی قرار داد.

و اما در همین زمینه، یعنی احتمال افزایش نارضایی‌ها از روند عملکرد و پیامدهای ادامه اتحاد در اروپا، نوول ابزرواتور- هفته نامه دیگر فرانسه، به سراغ "تونی بلر"- نخست وزیر سابق انگلستان، رفته است.

در بخشی از این گفت وشنود مفصل، نوول اوبزرواتور از بلر می پرسد، طلاق و طلاق کشی دائمی میان شهروندان انگستان با اتحادیه اروپا را چگونه توضیح می‌دهید؟ لازم به یادآوری است که مخالفینِ ماندن انگلستان در اتحادیه اروپا در انتخابات پارلمانی اخیر وارد پارلمان شدند.

به هرحال بلر پاسخ می‌دهد: واقعیت این است که انگستان از پایه‌گزاران اتحادیه اروپا نبوده است، از این رو شهروندان این کشور تصور می‌کنند که طرحی را دیگران تهیه و تصویب کرده‌اند و آن‌ها مجبور هستند به آن بپیوندند. وی می‌گوید ولی این احساس را به هر ترتیب باید پشت سر گذاشت، امروز لزوم ماندن و توانا کردن اتحاد در اروپا از هرزمان دیگری بیشتر احساس می‌شود بویژه لزوم آن از این نظر احساس می‌شود که متوجه ظهور قدرت‌های بزرگی مانند چین، هند و یا اندونزی باشیم. بلر می افزاید: این درست است که اتحادیه برای تأمیم وحفظ صلح در اروپا پا به عرصه وجود گذاشت ولی امروز این اتحادیه به یک واحد اقتصادی نیرومند تبدیل شده است که باید آنرا هدایت کرد.

نوول ابزرواتور، در ادامه به رویدادهای بین المللی می‌پردازد و از سر بریدن یک روزنامه نگار توسط یک شهروند انگلیسی حکومت اسلامی عراق و شام می‌پرسد و می گوید آیا فکر می‌کنید در تلاش‌های خود برای ادغام خارجیان در جامعه انگلیس شکست خورده‌اید؟

تونی بلر، می گوید این مبارزه مال ما نیست، مال همه جهان است. این شکست نظامی اجتماعی ما نیست بلکه حاصل صدور ایدئولوژی مذهبی تندروانه‌ای که در برخی از مدارس به جوانان آموزش داده می‌شود؛ ما باید نحوه آموزش خود را برای آموختن رواداری افزایش دهیم تا جوانان به افراطگرایی ترغیب نشوند.

نوول ابزرواتور، از نخست وزیر سابق انگستان می‌پرسد، آیا خود را در پایه‌ریزی هرج و مرجی که امروز در عراق جریان دارد شریک می‌داند؟

تونی بلر، پاسخ می‌دهد که برخی فکر می کنند باید منطقه را به دست همین دیکتاتور‌ها سپرد مانند صدام، قذافی یا امروز بشاراسد، زیرا به گفته این منتقدین این دیکتاتور‌ها حداقل ثبات را برقرار کرده‌اند ولی من می گویم، رویداهای بهار عرب نشان داد که مردم منطقه ما را به خاطر حمایت از این همین دیکتاتور‌ها نمی‌بخشند؛ به ما ایراد می‌گیرند که صدام حسین را سرنگون کردیم که پیامد آن هرج و مرج بود، ولی پرسش این است که اگر صدام باقی می‌ماند امروز ما شاهد وقایعی نمی‌بودیم که هم اکنون در سوریه جریان دارد؟

***

واما دور نهم مذاکرات سه جانبه وزرای امورخارجه آمریکا، ایران و مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا- خانم کا‌ترین آشتون، هفته گذشته در مسقط- پایتخت عُمان، بدون نتیجه انجام گرفت. در اکسپرس گزارش کوتاهی به این مذاکرات و پیامدهای گفت‌و‌گوهای مسقط به چاپ رسیده

اکسپرس، با توجه به حضور فعال فرانسه در مذاکرات اتمی با ایران، می‌نویسد: در آستانه فرارسیدن موعد پایان مهلت مذاکرات، در ٢٤ماه نوامبر جاری، دیپلمات‌ها در پاریس درمورد پایان موفقیت آمیز مذاکرات خوشبینی محتاطانه‌ای نشان می‌دهند.

یک دیپلمات فرانسوی به اکسپرس گفته است واقعیت این است که جو مذاکرات، پس از رفتن احمدی‌نژاد تغییر کرده است؛ محمد جواد ظریف، تلاش می‌کند این پرونده را حل و فصل نماید. ایران ممکن است بپذیرد که برخی از تأسیسات اتمی خود را تعطیل و به مراکز تحقیقاتی و توسعه فن آوری تبدیل نماید؛ احتمال می‌رود که ایران به آژانس اجازه دهد که بر تأسیسات اتمی ایران کنترل بیشتری داشته باشد، ولی به گفته وی، پرسش اساسی در این میان همچنان باقی است و آن این که آیا رهبر جمهوری اسلامی- علی خامنه‌ای، نیز خواستار رسیدن به چنین توافقی هست؟ هیچ کس آنرا نمی‌داند، حتی می‌شود گمانه‌زنی کرد که او زیاد هم به رسیدن به توافق رغبت ندارد.