ورزش، بهترین راه برای جوانتر پیر شدن

همواره یکی از رؤیاهای اصلی انسان دست‏یابی به نوعی زندگی جاودانی است یا حداقل افزایش طول عمر خود؛ البته با حفظ سلامتی و توانایی‏ های روحی و جسمی دوران جوانی.

حال با پیشرفت‏های علم پزشکی در چند دهه‏ ی اخیر و تفاوت سیستم زندگی افراد، اعم از بهبود شرایط کاری، زندگی، تغذیه و بهداشت افراد جامعه، میزان متوسط طول عمر در بسیاری از جوامع به ‏شدت افزایش یافته است.
ولی در این میان، بسیاری از پژوهش‏گران همواره بر این عقیده بودند که جدا از عوامل مختلف، مهم‏ترین عامل برای به ‏اصطلاح "بهتر پیر شدن"، ورزش و فعالیت جسمانی مرتب است.
در این میان، دو پژوهش‏گر فرانسوی در هفته‏ ی جاری، نتایج تحقیقات خود را پیرامون تأثیرات مثبت ورزش بر فرایند سالخوردگی منتشر کرده‏اند. تحقیقاتی که به دلیل کامل و معتبر بودن‏شان، در نشریه‏ ی تخصصی "انجمن امریکایی سال‏خوردگی" نیز به چاپ رسیده و در میان پژوهش‏گران و فعالان در زمینه‏ ی فرآیند سال‏خوردگی، انعکاس بسیار خوبی داشته است.
بنا بر تحقیقات دو پژوهش‏گر فرانسوی دانشگاه "بورگنی" واقع در مرکز فرانسه، در سی سال اخیر، افراد بالای ۶۵ سال که مرتب ورزش می‏کنند، میزان توانایی‏‏ های جسمانی خود را به حد بسیار زیادی افزایش داده ‏اند. محور اصلی طرح پژوهش‏گران مسابقات دو ماراتن نیویورک است.
ماراتن نیویورک در سال ۱۹۷۰ و با شرکت ۱۲۷ نفر راه‏ اندازی شد و اکنون پس از سی سال، مهم‏ترین و پرطرف‏دارترین ماراتن جهان به ‏حساب می‏آید. به ‏طوری که در سال ۲۰۱۱، بیش از یک‏صدهزار نفر برای شرکت در این ماراتن ثبت ‏نام کرده بودند و نزدیک به ۴۶هزار نفر، سرانجام از خط پایان عبور کردند.
هم‏چنین همه ساله، نزدیک به دو میلیون نفر در خیابان‏های نیویورک، به تماشای عبور دوندگان می‏پردازند و ۳۰۰ میلیون نفر نیز در سراسر جهان، پخش مستقیم تلویزیونی این روی‏داد مهم ورزشی را دنبال می‏کنند.
در وهله ‏ی اول، بنا بر نتایج تحقیقات پژوهش‏گران فرانسوی، در دهه‏ ی اخیر، میزان حضور شرکت کنندگان بالای ۴۰ سال در بخش مردان، در این ماراتن، از ۳۰درصد کل تعداد شرکت کنندگان تا اواخر دهه‏ ی ۹۰، به بیش از ۵۳درصد افزایش یافته است. به ‏طوری که در سال ۲۰۱۱، ۵۵ درصد شرکت کنندگان در مسابقات مردان ماراتن نیویورک را افراد بالای ۴۰ سال تشکیل می‏دادند. این میزان نزد زنان نیز از ۲۴درصد به بالای ۴۰درصد افزایش یافته است.
اما نکته ‏ی جالب‏تر این تحقیقات این است که در سال‏های اخیر، شرکت کنندگان بالای ۶۵ سال نزد مردان و بالای ۴۵ سال نزد زنان، همه ساله موفق شده‏ اند رکوردهای بهتری را به ‏دست بیاورند و توانایی‏های جسمانی خود را به میزان چشم‏گیری بهبود ببخشند.
حال در همین دوران، در میان افراد به ‏اصطلاح جوان، گرچه رکوردها شکسته می‏شوند، ولی همواره توانایی‏های جسمی نسبتاً در سطحی قابل پیش‏بینی قرار گرفته ‏اند.
برای دست‏یابی به این نتایج، پژؤهش‏گران فرانسوی، به بررسی دقیق رکوردها به ‏دست آمده، میان سال‏های ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۹ پرداخته ‏اند و شرکت کنندگان را با در نظر گرفتن سن و جنسیت آن‏ها، دسته ‏بندی کرده‏ اند که از لحاظ رده‏ ی‏ سنی ۱۰ رده ‏بندی وجود دارد: افراد میان ۲۰ تا ۲۹ ساله، ۳۰ تا ۳۹ ساله و از ۴۰ سال به بعد، رده‏ های سنی پنج ساله، تا مرز ۸۰ سالگی.

در این میان، نتایج بسیار جالبی به ‏دست آمده‏ است؛ و در حالی‏که میانگین رکوردهای افراد زیر ۶۰ سال، چه در مردان و چه نزد زنان، تغییر زیادی نکرده، در رده‏های سنی بالاتر، افزاش رکوردها بسیار شایان توجه است. به‏طور مثال، این رکوردها به‏ طور میانگین، در هر دهه، هشت دقیقه کاهش یافته است.
شایان یاد‏آوری است که در دو ماراتن، شرکت کنندگان مسافتی را بالغ بر ۴۲ کیلومتر می‏دوند و در این میان، بهترین رکوردها حدود دو ساعت نزد مردان و دو ساعت و بیست دقیقه نزد زنان است.
بدین ترتیب، کاهش میزان هشت دقیقه در هر دهه، یعنی این‏که افراد بالای ۶۵ سال کنونی، ماراتن را حدود نیم ‏‏ساعت سریع‏تر از شرکت کنندگان همین رده ‏ی سنی در دهه ‏ی هشتاد، می‏دوند؛ و اما این رقم در بخش زنان، به ۴۰ دقیقه افزایش می‏یابد. یعنی زنان بالای ۴۵ سال کنونی، به ‏طور متوسط، ماراتن را ۴۰ دقیقه سریع‏تر از زنان بالای ۴۵ سال دهه‏ ی هشتاد، به ‏پایان می‏رسانند.
حال، بنا به نتایج تحقیقات‏شان، پژوهش‏گران فرانسوی تاکید دارند که این آمار و ارقام به ‏دست آمده نشان‏دهنده ‏ی این است که افراد بالای ۶۵ سال نزد مردان و بالای ۴۵ سال نزد زنان، بیش از پیش برای بهتر پیر شدن و یا جوان ماندن، به ورزش روی ‏می‏آورند و نه تنها فعالیت جسمانی مرتب دارند، بلکه تا سنین بالا نیز به ورزش در حد بسیار بالا و شرکت در مسابقات ادامه می‏دهند.
این پژوهش‏گران معتقدند که تحقیقات پیاپی و اطلاع ‏رسانی در چند دهه ‏ی اخیر سبب شده است که افراد در سنین بالا بیشتر از گذشته، مشغول ورزش شوند. این پژوهش‏گران یاد‏آوری می‏کنند که بنا بر نتایج بسیاری از تحقیقات که به‏ کرات به اثبات رسیده، فعالیت جسمانی، بدون شک، بهترین عامل و دارو برای بهتر پیر شدن است.
تحقیقاتی که نتایج پژوهش‏های این دو نفر نیز تاییدی دوباره است بر این‏که برای جلوگیری از پیامدهای ناگوار سال‏خوردگی و مبارزه با تمامی پاتولوژی‏های ناشی از این پدیده، اعم از فشار خون بالا، دیابت، سکته ی قلبی و یا آلزایمر، ورزش بهترین شیوه‏ ی طبیعی برای انسان‏ها به ‏حساب می‏آید.
البته گذشته از جنبه ‏های مثبت فیزیکی ورزش برای بدن انسان، شایان یاد‏‏آوری است که بر اساس نتایج تحقیقات پژوهش‏گران امریکایی، ورزش از لحاظ سلولی نیز به بهتر زیستن و بهتر پیر شدن کمک می‏کند.
به ‏طوری‏که کروموزم‏های موجود در هسته ‏ی سلول‏های بدن در انتهای خود ساختاری به ‏نام "تلومر" دارند که این "تلومرها" وظیفه‏ ی حفاظت از کرموزم را بر عهده دارند و مانع از پیوستگی‏های ناصحیح می‏شوند، که البته کاهش طول تلومرهای موجود در انتهای کروموزم انسان با کاهش طول عمر مرتبت است. بدین ترتیب، فعالیت جسمانی مرتب نزد افراد، مانع از کوتاه شدن زنجیره‏ ی تلومری انتهای کروموزم می‏شود و با کاهش میزان تخریب سلولی، طول عمر را افزایش می‏دهد.
پژوهش‏گران در طرح تحقیقاتی خود پی برده ‏اند که فعالیت جسمانی سبب می‏شود که نوعی آنزیم در بدن فعال شود که این آنزیم از کوتاه شدن زنجیره‏ ی تلومری پیش‏گیری می‏کند و کروموزم‏های آن‏ها محفوظ مانده، افراد دوران سال‏خوردگی را بهتر طی می‏کنند و در نتیجه، به‏ اصطلاح جوان‏تر پیر می‏شوند.