چرا قیمت نفت خام در جهان سقوط کرده است؟

لیبراسیون گزارش می دهد که قیمت نفت خام در جهان که در ژوئیه سال ٢٠٠٨ میلادی به بالاترین میزان خود، ١۴۴ دلار در هر بشکه رسید، به تدریج روندی نزولی به خود گرفت. کاهش تدریجی قیمت نفت خام طی سال های ٢٠٠٩، ٢٠١٠ و ٢٠١١ ادامه داشت و سپس ما شاهد یک دوره ثبات نسبی قیمت نفت خام در جهان بوده ایم که تا ماه ژوئن گذشته ادامه داشت. طی این دوره سه ساله قیمت متوسط جهانی نفت خام در حدود ١١٠ دلار در بشکه در نوسان بوده است.

اما از ژوئن سال جاری میلادی سقوط ناگهانی قیمت نفت خام در جهان آغاز گردید. از تابستان امسال تا کنون قیمت نفت خام در جهان بیش از ٣٠ درصد سقوط کرده است. قیمت هر بشکه نفت خام سبک هم اکنون درحدود ٧۵ دلار در هر بشکه است. قیمت باز هم کاهش خواهد یافت. آژانس بین المللی انرژی پیش بینی می کند که روند کاهشی قیمت نفت خام در شش ماهه نخست سال میلادی ٢٠١۵ شدت تازه ای به خود خواهد گرفت.

لیبراسیون دلایل این سقوط قیمت جهانی نفت را بررسی میکند.
بر اساس این بررسی، یکی از دلایل، تداوم بحران اقتصادی در جهان است. این بحران، کماکان ادامه دارد و موجب گردیده که تقاضای جهانی نفت کاهش یابد.

در این رابطه، باید پذیرفت که بازار نفت همانند هر بازار دیگری از قانون اقتصادی عرضه و تقاضا تبعیت میکند.

لیبراسیون می نویسد که با کاهش تدریجی تقاضای کشورهای پیشرفت صنعتی جهان که از بحران اقتصادی سال ٢٠٠٨ آغاز گردیده است و هنوز هم ادامه دارد، کشورهای بزرگ نوخاسته صنعتی جهان مانند چین، هند و برزیل توانسته بودند تا با افزایش نسبی تقاضای خود، مانع از سقوط بازار گردند. اما، با به کندی گرائیدن روند رشد اقتصادی در کشورهای بزرگ نوخاسته صنعتی جهان، چرخش یکی از موتورهای محرک تقاضای نفت در جهان به آهستگی گرائیده است. این موضوع میتواند یکی از دلایل مهم کاهش تقاضای جهانی نفت خام و بالتبع آن کاهش قیمت را توجیه کند.

در این رابطه، مشاهده میشود که تولید ناخالص داخلی چین به کندی گرائیده است. پکن روز گذشته و برای اولین بار از سال ٢٠٠٢ میلادی نرخ بهره خود را کاهش داد تا بتواند رشد اقتصادی کشور را که به آهستگی گرائیده است، تحریک کند. در واقع، سال هاست که رشد اقتصادی دو رقمی در چین پایان پذیرفته و هم اکنون چین تلاش میکند تا با سیاست های پولی و دیگر موازین سیاست اقتصادی، مانع از آن شود که رشد اقتصادی این کشور باز هم پائین تر رود. دولت چین تلاش میکند که رشد اقتصادی این کشور پائین تر نیافتد و در حدود ٧ در صد در سال جاری تثبیت گردد.

در همین راستا، رکود اقتصادی در برزیل، که پیش تر به عنوان یکی از پویا ترین اقتصاد های نوخاسته جهان محسوب میشد، کاهش چشم گیر رشد اقتصادی در هند، گسترش بحران اقتصادی در روسیه به خوبی این روند کاهشی تقاضای جهانی را نشان میدهند.

بسیاری از کارشناسان جهانی نفت بر این باورند که بین سال های ٢٠٠۴ تا ٢٠١۴ میلادی بازار جهانی نفت، با کشش تقاضای کشورهای نوخاسته صنعتی حمایت شده است. درعمل، اقتصاد پویای آنان لزوم حفظ تقاضای جهانی نفت را موجب شده و در نتیجه، از سقوط ناگهانی قیمت جهانی نفت خام جلوگیری شده است.

لیبراسیون این پرسش را مطرح میکند که چرا با وجود بحران هایی که هم اکنون در خاورمیانه، درعراق درسوریه و لیبی شاهد آن هستیم و با توجه به بحران اوکراین، قیمت نفت خام در جهان بالا نمیرود.

درحالی که پیش تر، بروز هر بحرانی در کشورهای تولید کننده نفت موجب جهش ناگهانی قیمت نفت خام در جهان میگردید. اما چرا اکنون با وجود بحران های متعددی که در خاورمیانه و اوکراین شاهد آن هستیم، قیمت نفت به جای بالا رفتن، کاهش مییابد.

"فیلیپ شالمن" برای پاسخ دادن به این پرسش "پازل ژئوپلتیک" را مطرح میکند و در این چهارچوب، نفت را به عنوان سلاحی برای جنگ سرد توجیه میکند. او از وجود محور ریاض و واشنگتن سخن میراند. محوری که تلاش میکند تا با بالا بردن سطح عرضه نفت خام در جهان، ضربه محکمی به منابع تأمین مالی دولت روسیه وارد آورد. در واقع باید گفت که بیش از ۵٠ در صد بودجه روسیه از فروش نفت و گاز تأمین میشود و بودجه این کشور شدیداً وابسته به نفت و گاز است. در صورت سقوط ٣٠ درصدی قیمت نفت و به تبع آن قیمت گاز، دولت روسیه بیش از ١۵ در صد منابع تأمین بودجه خود را از دست میدهد و در چنین شرایطی مشکلات مالی گریبان گیر دولت آقای پوتین میگردد.

لیبراسیون می نویسد در همین حال، نبرد تازه دیگری در زمینه نفت در جهان آغاز گردیده است.

از نخستین روزهای ماه اکتبر سال جاری، عربستان سعودی نخستین کشور تولید کننده نفت جهان محسوب نمیشود و جای خود را به آمریکا داده است.

بهره برداری گسترده از منابع نفت و گاز شیست که از سال های گذشته در آمریکا آغاز گردیده و به تدریج گسترش یافته، معادله انرژی در آمریکا را به کلی تغییر داده است. آمریکا، هم اکنون به عنوان بزرگ ترین مصرف کننده و تولید کننده نفت خام در جهان، از ماه اکتبر جاری دارای یک تراز مثبت در زمینه انرژی فسیل شده است.

لیبراسیون مینویسد که این تغییر بزرگ نیز یکی دیگر از دلایل سقوط و تداوم کاهش قیت نفت خام در جهان را توجیه می کند...