چهل سال پیش هنگامیکه دو دولت بختیار و بازرگان رو در روی یکدیگر قرار گرفتند + [صدا]

چهل سال پیش در چنین روزی آخرین تلاش‌های اطرافیان آیت الله خمینی و برخی رهبران جبهۀ ملی که اینک به جنبش انقلابی پیوسته بودند، برای نزدیک کردن آنچه «دو دولت» خوانده می‌شد، به بن بست رسید. شاپور بختیار که با انجام برخی اصلاحات و به امید گسترش دامنۀ پشتیبانی عمومی از خود، تلاش می‌کرد نیروهای سیاسی مقابل را با خود همراه سازد، دانست که کوشش او به این منظور به جائی نخواهد رسید. مهدی بازرگان که دو روز پیش از این، در ١٦ بهمن ماه، فرمان نخست وزیری خود را از خمینی دریافت داشته بود، اعلام کرد که گفتگوها برای گزینش اعضای دولت او پایان یافته و بزودی ترکیب آن اعلام خواهد شد.

شاپور بختیار بگمان برخورداری از حمایت کامل ارتش و دستگاه اطلاعاتی کشور اعلام کرد که وجود دولتی دیگر را نخواهد پذیرفت. [صدای شاپور بختیار: «ما یک مملکت داریم، یک حکومت خواهد داشت، یک ارتش خواهد داشت و هیچگاه در ایران دو دولت وجود نخواهد داشت و این بهر قیمتی. یک عده ای متاسفانه عادت به دیکتاتوری کرده‌اند، دیکتاتوری محمدرضا شاه را قبول کردند، دیکتاتوری آینده هم شاید مطلوب طبعشان باشد. ولی من آزادی و آزادگی را در این مملکت ترویج بدهم»].

اما انقلابیون از سوی آمریکا اطمینان یافته بودند که ارتش ایران در این رویاروئی، بگفتۀ آنان «بیطرف» خواهد ماند. مهدی بازرگان این سخن را آشکارا بیان می‌کند. [صدای مهدی بازرگان : «قول و قرار و ترتیبی بود که از طرف تیمسار مقدّم داده شده بود و یک طرف قضیه هم خود آمریکائی‌ها بودند که اونها هم می خواستند که ارتش در این جریان برکنار باشد و این جریان انقلاب ایران بدون خونریزی و بدون فاجعه و اینها صورت بگیره»].

خمینی به پشتگرمی همین «بیطرفی» که نتیجۀ واقعی آن طرفداری از انقلابیون بود، شاپور بختیار را هدف حملات خود قرار داد و از آنجا که از پشت پردۀ گفتگوها و سازش‌ها با خبر بود، ٤ روز پیش از آنکه ارتش اعلام بیطرفی کند، گفت «ارتش نیز بختیار را قبول ندارد». [صدای آیت‌الله خمینی : «ما میگیم که شما غیر قانونی هستید، باید برید. ما اعلام می‌کنیم که الان دولتی که به اسم دولت قانونی خودش را معرفی می‌کند، حتی خودش قبول ندارد که قانونی است، رفقاش هم قبولش ندارن، ملت هم قبولش نداره، ارتش هم قبولش نداره. یک نفر آدم که هیچیک از طبقات ملت، از هر جا بگید، قبولش نداره، میگه که در یک مملکت که دو تا دولت نمیشه. خوب واضح است این. مملکت دو تا دولت نداره. دولت غیر قانونی باید بره. تو غیرقانونی هستی»].

این چنین تا روز اعلام بیطرفی ارتش-٢٢ بهمن ۵٧- دو نخست وزیر و دو دولت رویاروی هم ایستاده بودند. این رویاروئی بسیاری نهادهای دولتی و تشکیلات وابسته را سرگردان کرده بود.

می‌دانیم که دولت شاپور بختیار در حوالی ظهر ٢٢ بهمن، در پی فراخواندن نظامیان به پادگان‌های خود، دیگر توان ایستادگی نداشت و ناگزیر جای خود را به دولت برآمده از انقلابیون سپرد.