کنگرۀ آمریکا سخت‌گیری با ایران را رها نمی‌کند

واکنش واقعی کنگرۀ آمریکا را در قبال آخرین تحولات مذاکرات هسته‌ای باید بعد از ماه ژانویه انتظار کشید. کنگره که به دنبال انتخابات میان‌دوره‌ای به تسلط جمهوری‌خواهان درآمده فعلاً تعطیلات ایام شگرگزاری¹ را می‌گذراند. اما برخی شخصیت‌های جمهوری‌خواه تندرو از هم اکنون به فکر‌ند تا بعد از ژانویه، قانونی را از کنگره بگذرانند که در مقام «التیماتوم» با ایران اتمام حجت کند. چنین قانونی حکم خواهد کرد که اگر تا مهلتی معین، ایران به توافقی قطعی نرسد، آمریکا مجازات‌های اقتصادی بسیار سنگین و بی‌سابقه‌ای را در عرصه‌های نفت و معدن و ساختمان به اجرا خواهد گذاشت.

طرفداران این طرح معتقدند که با وجود چنین تهدیدی، آیت‌الله خامنه‌ای ناچار به عقب‌نشینی خواهد شد.

در مقابل، برخی کارشناسان آمریکایی هشدار می‌دهند که افزایش بی‌موقع تحریم‌ها نتیجۀ عکس خواهد داشت و به نفع آن دسته از تندروهای ایرانی تمام خواهد شد که بر عدم صداقت آمریکا ایمان دارند.

جرج پرکوویچ²، کارشناس بنیاد کارنگی، اطمینان دارد که تصمیم کنگره مبنی بر تشدید تحریم‌ها، باعث واکنش تند و منفی ایران خواهد شد. علاوه بر این، به عقیدۀ پرکوویچ، اگر آمریکا به تنهایی تحریم‌های بیشتری تحمیل کند، از برخی متحدانش، مثل ترکیه و هند، که دید چندان خوبی نسبت به تحریم ایران ندارند، فاصله خواهد گرفت.

البته رئیس جمهوری آمریکا حق دارد که قوانین جدید کنگره در مورد تحریم‌ها را وتو کند، اما این نیز فقط به تشدید برخوردها و مخالفت‌‌ها در سیاست داخلی آمریکا منجر خواهد شد و چشم‌انداز توافق منطقی با ایران را باز هم دورتر خواهد کرد.

ولی تندروهای کنگره استدلالی متفاوت دارند: سناتورهای جمهوری‌خواه، جان مک‌کین، لیندسی گراهام و کلی آیوت³ اعلام کردند که «تمدید مذاکرات اتمی باید با تشدید مجازات‌های اقتصادی همراه باشد. همچنین هر نوع توافق نهایی با ایران باید به تأیید کنگره برسد».

از دسامبر سال ۲٠١٣، یعنی از حدود یک سال پیش، طرح تشدید تحریم‌ها در سنای آمریکا مانده است. این طرح که توسط رابرت منندس سناتور دموکرات و مارک کرک سناتور جمهوری‌خواه پیشنهاد شد و نزدیک به شصت عضو از مجموع صد عضو سنا از آن پشتیبانی کردند، در نهایت با مداخلۀ کاخ سفید کنار گذاشته شد. اما از ماه ژانویۀ آینده که مجلس سنا کار خود را با اکثریت قوی جمهوری‌خواه آغاز کند، ممکن است که این طرح دوباره در دستور کار قرار گیرد.

از طرف دیگر بلافاصله بعد از اعلام تمدید مذاکرات اتمی در وین، سازمان آیپک، لابی قدرتمند اسرائیل در آمریکا از کنگره خواست که «هر چه زودتر دست به عمل بزند».

سه سناتور جمهوری‌خواه نامبرده تصریح کرده‌اند که «اگر گروه ١+۵ توافق خوبی را با ایران امضا کند که بر اساس آن همۀ برنامۀ اتمی نظامی ایران به کلی متوقف شود، طبیعتاً کنگره با اکثریت قوی به آن رای خواهد داد اما اگر امضای توافق راه را برای شکل‌گیری یک کرۀ شمالی دیگر باز کند، کنگره مسلماً آن را رد خواهد کرد».

مشکل و ابهام اصلی، در تعریف توافق «خوب» یا «بد» است.

بسیاری از اعضای کنگرۀ آمریکا از ماه‌ها پیش از «برچیدن» کامل یا «اوراق کردن» دستگاه‌های سانتری‌فوژ سخن می‌گویند و نه از کار انداختن آنها. آنان مغتقدند که  پس از برچیدن کامل تأسیسات، فعالیت‌های ایران باید به مدت بیست سال زیر نظر بازرسان بین‌المللی باقی بماند. برخی تندروهای آمریکایی حتی اضافه می‌کنند که برنامۀ موشکی ایران و «حمایت جمهوری اسلامی از تروریسم» نیز باید کاملاً متوقف گردد.

1-Thanksgiving

2-George Perkovich

3-John McCain, Lindsey Graham, Kelly Ayotte