بحران گوشت در ایران: دست‌های پشت‌پرده، قاچاق، انحصار در تولید و توزیع را مدیریت می‌کنند
: منتشر شده در
گوش کنید - ۱۲:۰۲
افزایش قیمت گوشت و ناتوانی اقشار متوسط و کم‌درآمد کشور در تامین و تهیه این ماده غذایی از یک‌سو و فقدان سیاستگذاری برای کاهش قیمت گوشت و مدیریت بازار مدتی است که بازار گوشت قرمز در کشور را با بحران مواجه کرده است. قیمت گوشت قرمز این روزها از مرز ١۰۰ هزار تومان در هر کیلو گذشته و در مناطق مختلف تهران گوشت مخلوط گوسفندی در حدود ١١۰ هزار تومان در هرکیلو فروخته می شود. قیمت گوشت در فروشگاه‌ها و مراکز توزیع بسته‌های حمایتی دولت که در آن گوشت گرم و منجمد وارداتی عرضه می شود، کمتر از قیمت بازار است، ولی عرضه این مراکز محدود است و مردم باید از ساعت ۵ صبح با کارت ملی در مقابل آنها به صف بایستند، تا شاهد کمی گوشت ارزان بخرند. مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور اعلام کرده است، دولت برای تنظیم بازار گوشت قرمز به‌دنبال افزایش حجم، دفعات و زمان عرضه در مراکز و فروشگاه‌های عرضه گوشت‌های وارداتی است تا مردم زمان کمتری را در صف‌ها سپری کنند. بحران گوشت در کشور در حالی بروز می کند، که به گفته رئیس کل گمرگ ایران واردات گوشت دام سبک در ده ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ١۸۸ درصد افزایش یافته است. در همین حال، کارشناسان بازار می‌گویند میزان واردات گوشت قرمز در هفته اخیر یکی از بی‌سابقه‌ترین حجم واردات این ماده غذایی در طول تاریخ واردات گوشت قرمز کشور بوده است. ورود یک محموله ۴۰ هزار تنی گوشت قرمز در یک هفته، معادل واردات کل گوشت قرمز طی دوماه آبان و آذر سال جاری بوده است و بی‌تردید این میزان واردات باید تاثیر قابل‌توجهی بر کاهش قیمت گوشت در بازار داشته باشد. چه عواملی موجب بحران قیمت گوشت قرمز در ایران شده اند؟
این مجله اقتصادی، به موضوع بحران گوشت در ایران و عوامل پدید آورنده این بحران اختصاص دارد. دکتر فریبرز رئیس دانا، اقتصاد دان مقیم تهران میهمان این مجله اقتصادی است.
براساس آمار ارائه شده از سوی اتحادیه دامداران ایران، سالانه ۸۵۰ هزار تن گوشت قرمز در کشور تولید می‌شود که از این حجم، ۵۰۰ هزار تن گوشت گوسفند و ۳۰۰ هزار تن نیز گوشت گاو، گاومیش و گوساله است. براساس همین آمار، تقاضا برای گوشت قرمز در کشور یک‌میلیون و ۱۰۰ هزار تن برآورد شده است. در نتیجه ۳۰۰ هزار تن کمبود عرضه در کشور وجود دارد که معمولا دولت باید این میزان کمبود را یا از طریق واردات، یا از طریق افزایش تولید گوشت در کشور تامین کند.
علی اکبر مهرفرد معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی می گوید قاچاق دام زنده عامل گرانی گوشت قرمز در بازار است.
وی با بیان اینکه بحران به وجود آمده در وضعیت ارزی کشور ناشی از تحریم آمریکا است که در هر بخشی به شکلی خود را نشان می‌دهد، تصریح می کند: ۸۰ تا ۸۵ درصد از نیاز کشور به گوشت قرمز از طریق تولیدات داخلی و حدود ۱۵ تا ۲۰درصد آن از طریق واردات با ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی تامین می‌شود.
مهرفرد با تاکید بر اینکه تا کنون بیش از سال گذشته گوشت وارد کشور شده و ارز بیشتری نیز در مقایسه با سال گذشته در این زمینه هزینه شده است، عنوان می کند: فعالیت در زمینه قاچاق دام زنده به دلیل وجود اختلاف قیمت بین گوشت تولید داخل و خارج تعیین کننده قیمت است و این موضوع باعث شده تا قیمت گوشت تولید داخلی افزایش پیدا کند.
سایت خبری فرهیختگان می نویسد: در حال حاضر تقاضای فراوانی برای مصرف گوشت گوسفند ایرانی در کشورهای عربی به‌ویژه عراق وجود دارد که همین امر زمینه افزایش میزان قاچاق گوسفند زنده یا گوشت گوسفند را افزایش داده است. براساس آمار به دست آمده، در حال حاضر به‌طور تقریبی سالانه بیش از یک میلیون رأس دام زنده به صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود.
رئیس اتحادیه دامداران ایران این موضوع را تأیید می کند. او اعلام می کند: سالانه در حدود یک میلیون رأس دام به کشورهای عربی قاچاق می‌شود، اگر فرض کنیم که هر راس دام زنده ۲۰ کیلوگرم گوشت خالص دارد، سالانه ۲۰۰ هزار تن گوشت قرمز از کشور خارج شده است.
سایت خبری فرهیختگان می نویسد: به گفته مرزنشینان و کسانی که دام زنده را به‌صورت قاچاق از کشور خارج می‌کنند، آمار واقعی قاچاق دام زنده، ارقام بیشتری از را نشان می‌دهد. افزون بر اینکه قاچاق دام زنده در شرایطی صورت می‌گیرد که گفته می‌شود مانع جدی‌ای در مسیر قاچاق دام زنده از مرزها وجود ندارد. به گفته مرزنشینان، دام‌هایی که گفته می‌شود به‌صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود، معمولا و طی فرآیندی، بار دیگر از طریق واردات به کشور وارد می شوند و در بازار داخلی با چند برابر افزایش قیمت به فروش می‌رسد. این امر نشان می‌دهد دست‌های پشت‌پرده، پدیده قاچاق دام زنده را به‌صورت کاملا آگاهانه هدایت می‌کنند.
امید علی پارسا، رئیس مرکز آمار ایران روز یکشنبه در یک نشست خبری گفت قیمت گوشت قرمز در دیماه به نسبت یکسال گذشته ۷۰ درصد افزایش یافته است.
سایت خبری فرهیختگان مراحل قیمت‌گذاری گوشت گوسفند در ایران را بررسی کرده است. بر اساس این بررسی قیمت تمام شده یک کیلو گوشت گوسفند با احتساب ١۰ درصد سود فروشندگان در مرحله توزیع ۵۶١۰۰ تومان است. در حالی که اکنون گوشت گوسفند تقریباً دو برابر یک قیمت در مراکز توزیع در کشور فروخته می شود.
مراحل قیمت‌گذاری گوشت گوسفند در ایران:
براساس بررسی‌های انجام‌شده، بره‌ای که در یک دامداری به دنیا می‌آید برای رسیدن به مرحله کشتار (گوسفند) باید به وزن ۴۰ کیلوگرم برسد. بر این اساس با صرف هزینههای مشخصی ازجمله خوراک دام، آب، برق، گاز و هزینه کارگر، یک بره پس از سه تا چهارماه به وزن ۴۰ کیلوگرم می‌رسد. به گفته فعالان صنعت دامداری، مجموع هزینههای لازم برای فرآیند تبدیل بره به گوسفند قابل کشتار، ماهانه ١۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان برآورد می‌شود. حال اگر ماهانه، حداکثر هزینه یعنی ۲۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شود، برای یک گوسفند ۴۰ کیلویی، ۸۰۰ هزار تومان هزینه شده است. به‌عبارت دیگر، هر بره برای تبدیل شدن به گوسفند ۸۰۰ هزار تومان خرج دارد. حال اگر این رقم بر وزن گوسفند (۴۰ کیلو) تقسیم شود، نشان می‌دهد که هر کیلوگرم گوشت گوسفند زنده برای دامدار حدود ۲۰ هزار تومان هزینه دربر داشته است، لذا دامدار باید با احتساب سود خود، هر کیلوگرم گوشت گوسفند را به قیمت ۲۵ هزار تومان به کشتارگاه بفروشد، این در حالی است که به گفته مدیرعامل یکی از کشتارگاههای تهران، اکنون دامداران هر کیلوگرم گوشت گوسفند زنده را ۳۵ تا ۳۸ هزار تومان به کشتارگاه می‌فروشند.
به گفته مدیر یکی از کشتارگاههای تهران، نیمی از وزن یک گوسفند به گوشت تبدیل می‌شود، حال اگر مبنای فروش هر کیلوگرم گوشت گوسفند زنده ۲۵ هزار تومان در نظر گرفته شود، بنابراین باید این رقم را در دو ضرب کنیم، در نتیجه قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفند ۵۰ هزار تومان در کشتارگاه‌ها تمام می‌شود. در این میان هزینههای مترتب بر یک کیلوگرم گوشت گوسفند در کشتارگاه‌ها حدود ۵۰۰ تا هزار تومان (هزینه حمل و کشتار) است. به‌عبارت دیگر، هزار تومان به قیمت تمام‌شده گوشت در کشتارگاه‌ها افزوده می‌شود و گوشت قرمز با قیمت ۵١ هزار تومان به‌ازای هر کیلوگرم از کشتارگاه به مراکز توزیع حمل می‌شود. این در حالی است که به گفته توزیع‌کنندگان گوشت قرمز، هر کیلوگرم گوشت قرمز از در کشتارگاه با بیش از هفت‌هزار تومان افزایش قیمت خریداری می‌شود.
محمود صفری، مدیر یکی از کشتارگاههای تهران در این زمینه می‌گوید: برخی هزینههای صرف‌شده در فرآیند کشتار در کشتارگاه‌ها، هزینههای پنهان است؛ هزینه‌هایی مانند پوست‌کنی، لاشه‌کشی و... که معمولا روی کاغذ نوشته نمی‌شود ولی در زمان خروج دام از کشتارگاه، محاسبه می‌شود.
پس از خروج گوشت گوسفند از کشتارگاه‌ها و تحویل آن به مراکز توزیع، گوشت باید با محاسبه ١۰ درصد سود فروشنده، عرضه شود. درواقع خریدار باید به‌ازای هر شقه گوشت گوسفندی، ۵۶ هزار و ١۰۰ تومان پرداخت کند، این در حالی است که برخی فروشندگان با احتساب سود بیشتر، گوشت قرمز را بیش از ۹۰ هزار تومان به فروش می‌رسانند.
فریبرز رئیس دانا بروز این بحران را ناشی از رویکرد اقتصاد مقاومتی و انحصار در زمینه تولید و توزیع گوشت در کشور می داند.
برای شنیدن گفتگوی ما با فریبرز رئیس دانا و نسخه صوتی این مجله رادیویی بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید