អាមេរិក៖ រូបសំណាក​លោក​គ្រីស្តូហ្វ កូឡុមប៍ ត្រូវ​បាតុករ​វាយ​កម្ទេច និង​បំផ្លាញ​ ជាច្រើន​កន្លែង

ចលនាបាតុកម្មប្រឆាំងការរើសអើងប្រកាន់ពូជសាសន៍ បានរីកកាន់តែធំ​​ ដោយពេលនេះ ក្រុមបាតុករ បាន​ឈាន​ទៅ​តវ៉ា ធ្វើ​សកម្មភាព​​បំផ្លាញ​ចោល នូវរាល់និម្មិតរូប​ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការដាក់អាណានិគម ព្រមទាំងការជួញដូរ​ទាសករ​ស្បែកខ្មៅ កាលពីអតីតកាលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។

វាយបំបាក់ក រូបសំណាកគ្រីស្តូហ្វ កូឡុមប៍

កាលពីយប់ថ្ងៃទី៩ មិថុនា ក្រុមបាតុករ បាននាំគ្នាវាយបំបាក់ក្បាលរូបសំណាករបស់​លោក គ្រីស្តូហ្វ កូឡុមប៍ (Christophe Colomb) នៅទីក្រុងបូស្តុន​​ រដ្ឋម៉ាសាជូសេត។ លោកគ្រីស្តូហ្វ កូឡុមប៍ គឺជាជនជាតិអ៊ីតាលី ដែលបានជិះទូកឆ្លងមហាសមុទ្រ​អាត្លង់ទិក ទៅដល់ដែនកោះតំបន់ការ៉ាអ៊ីប និងទ្វីប​អាមេរិកមុនគេ នៅរវាងចុងសតវត្សទី១៥។ គឺចាប់ពីពេលនោះហើយ ដែលប្រទេសអឺរ៉ុប មានអ៊ីតាលី អេស្ប៉ាញ បារាំង អង់គ្លេស ហូឡង់ជាដើម បាន​នាំគ្នាសម្រុកទៅទ្វីបអាមេរិក ដែលជាដែនដីថ្មី ដើម្បីតាំងទីធ្វើអាណានិគម ទន្ទ្រានដី កាប់សម្លាប់ជនជាតិដើម ដែលរស់នៅលើទ្វីបអាេមរិក​ជាយូរមកហើយ។ ហើយបន្ទាប់មកទៀត គឺជនស្បែកសទៅពីអឺរ៉ុបនេះហើយ ដែលបាន​ទៅយកជនស្បែកខ្មៅនៅទ្វីបអាហ្វ្រិក មកធ្វើជាទាសករ។ រវាងពីសតវត្សទី១៦ ដល់ សតវត្សទី១៩ ពាណិជ្ជកម្ម​រកស៊ីជួញដូរទាសករស្បែកខ្មៅ គឺជារបបកាក់កបណាស់ របស់ពួកស្បែកស។

ដូច្នេះ សម្រាប់ក្រុមបាតុករ ដែលកំពុងតែ​តវ៉ានៅពេលនេះ គឺអ្វីៗបានចាប់ផ្តើមចេញពីលោក គ្រីស្តហ្វ កូឡុមប៍។ បាតុករម្នាក់នៅបូស្តុន បានលើកឡើងថា ការកាត់ក្បាលរូបសំណាកលោក គ្រីស្តូហ្វ កូឡុមប៍ ដែលឈរនៅកណ្តាលក្រុងបូស្តុននេះ គឺជានិម្មិតរូបមួយដ៏ធំខ្លាំងណាស់ ដើម្បីថ្កោលទោស​​​នូវអតីតកាល ដែលជនស្បែកស បានកាប់សម្លាប់ជនជាតិភាគតិច និងជិះជាន់ទាសករ​ស្បែកខ្មៅ។

មិនមែនមាននៅតែបូស្តុនមួយទេ រូបសំណាកលោក គ្រីស្តូហ្វ កូឡុមប៍ នៅក្នុងសួនមួយក្នុងក្រុង Richmond រដ្ឋ Vigirnie ក៏ត្រូវបានក្រុមបាតុករ វាយរំលំ ហើយបានអូសយកទៅទំលាក់ចោល នៅក្នុងទឹកបឹង។ ចំណែកនៅ Miami រដ្ឋ​Florida វ​ិញ រូបសំណាករបស់លោក គ្រីស្តូហ្វ កូឡុមប៍ ត្រូវបានបាតុករ នាំគ្នាបំផ្លិចបំផ្លាញ ដោយថ្នាំពណ៌មកបាញ់គូសវាស និង​សរសេរអក្សរពីលើ។

រាលដាលដល់អឺរ៉ុប

ចលនាបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងការរើសអើងប្រកាន់ពូជសាសន៍នេះ បានលាន់ឮទៅដល់អឺរ៉ុប ព្រោះថានៅអឺរ៉ុប ក៏ប្រឈមនឹងបញ្ហានេះដែរ។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ កន្លងទៅ នៅទីក្រុងBristol ភាគ​និរតីប្រទេសអង់គ្លេស ក្រុមបាតុករ បាននាំគ្នាទៅផ្តួលរំលំ រូបសំណាក លោក Edward Colston ទំលាក់ចូលទឹក។ លោក Edward Colston គឺជាអ្នកជំនួញរកស៊ីដឹកទាសករស្បែកខ្មៅ ពីទ្វីបអាហ្វ្រិក​ យកទៅលក់នៅទ្វីបអាមេរិក។

នៅប៊ែលហ្ស៊ិកវិញ រូបសំណាករបស់ស្តេច Leopold II ក៏ត្រូវក្រុមបាតុករ បាញ់ថ្នាំពណ៌បំផ្លាញដែរ ព្រោះស្តេចបែលហ្ស៊ិកអង្គនេះហើយ ដែលបានដាក់អាណានិគម​នៅទ្វីបអាហ្វ្រិក។ នៅបារាំងវិញ បាតុករបានប្រមូលផ្តុំគ្នា ទាមទារឲ្យដករូបសំណាក់ របស់លោក Colbert ចេញពីមុខវិមានសភាជាតិបារាំង។ ក្រុមបាតុករលើកឡើងថា Colbert ដែលជាអតីរដ្ឋមន្ត្រីជំនាន់ស្តេច Louis XIV បានធ្វើច្បាប់ជិះជាន់ទាសករស្បែកខ្មៅ នៅតាមដែនដីអាណានិគមរបស់បារាំងនៅអាហ្វ្រិក កាល​ពី សតវត្សទី១៧នោះ គឺមិនសមត្រូវយកមកតាំង នៅមុខសភាជាតិបារាំងឡើយ។ យើងឃើញថា ចលនាតវ៉ានេះ បានរីកធំទៅៗ ឈានបង្កឲ្យ​មានជម្លោះ ជាមួយនឹងអតីតកាល​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។

រូបសំណាកអតីតទាហានភាគខាងត្បូង នៅវិមានកាពីតូល

លោកស្រី Nancy Pelosi បានចូលរួមផ្ញើសារគាំទ្រចលនាបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងការរើសអើងពូជសាសន៍នេះ តាមរយៈការអំពាវនាវ ឲ្យ​ដកចេញនូវរូបសំណាកចំនួន​១១ ចេញពីវិមានកាពីតូល ដែលជារូបសំណាកអតីតទាហាន នៅភាគខាងត្បូង កាលពីជំនាន់កកើតសហព័ន្ធអាមេរិកដំបូងៗ។ ទាហានស្បែកស នៅភាគខាងត្បូងអាមេរិកនេះ ត្រូវគេដឹងថា បានកាប់សំលាប់ជនជាតិភាគតិច នឹងធ្វើបាបទាសករស្បែកខ្មៅខ្លាំងសម្បើមណាស់។

លោកស្រី Nancy Pelosi បានសរសេរ លើទំព័រ Twitterថា៖ រូបសំណាកទាំងនោះ មិនមែនជាបិតិកភណ្ឌរបស់អាេមរិក​ទេ តែវាជានិម្មិតរូប នៃការស្អប់ខ្ពើមប្រកាន់ពូជសាសន៍។ សារនេះ ក៏ជាឱកាស ឲ្យ​លោកស្រី អាចវាយប្រហារ ទៅលើលោកដូណាល់ ត្រាំ ដែរ ព្រោះលោកស្រីតែងតែចាត់ទុកលោកដូណាល់ ត្រាំ ថាគឺជា​ប្រធានាធិបតីប្រកាន់ពូជសាសន៍បំផុត។

តើត្រូវរំលាយចោល គ្រប់រូបសំណាកដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអាណានិគម?

ការផ្តួលរំលំ និងបំផ្លាញរូបសំណាកទាំងអស់នេះ បានធ្វើឲ្យកម្រើកនូវការជជែកគ្នាតឹងសរសៃក ស្តីអំពីអតីតកាលដ៏ខ្មៅងងិតរបស់ ប្រទេសអឺរ៉ុប ដែលបានដាក់អាណានិគម ជិះជាន់នៅតាមដែនដីផ្សេង ដូចជានៅអាហ្វ្រិក អាស៊ីជាដើម។ ជាក់ស្តែង​ ចក្រភពអង់គ្លេស ដែលរកស៊ីមានបាន តាមរយៈការ​ដើរដាក់អាណានិគមនៅតាមស្រុកផ្សេង កើបយកធនធានធម្មជាតិ កាប់សម្លាប់ជនជាតិដើមម្ចាស់ស្រុក និងចាប់មនុស្សយកទៅលក់ ឲ្យធ្វើជាទាសករជាដើម។

នៅអង់គ្លេសរូបសំណាក របស់​Edward Colston ឈ្មួញរកស៊ីលក់ទាសករ ត្រូវបាន​ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង Bristol បានបញ្ជាក់ថា គេនឹងយកទៅ​​តាំងក្នុងសារៈមន្ទីរ ដោយអមជាមួយ​នឹងបដាតវ៉ា ដែលគេបានរើសបាន ក្នុងពេលធ្វើបាតុកម្មចុងសប្តាហ៍នេះ។ ធ្វើបែបនេះ ដើម្បីប្រាប់ទៅ​ក្មេងជំនាន់ក្រោយ ឬក៏អ្នកចូលមើលសារៈមន្ទីរ ឲ្យដឹងថាប្រវត្តិសាស្ត្រពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ វាប្រែប្រួលដូចម្តេចខ្លះ។

នៅបារាំង បញ្ហានេះ បានបង្កឲ្យមានការជជែកដេញដោលគ្នាសម្បើមណាស់ រវាងអ្នកនយោបាយ អ្នកប្រវត្តិវិទូ ថាតើ គួរតែបំផ្លាញចោលទាំងអស់ នូវរូបសំណាកជានិម្មិតរូបទាំងឡាយណា ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអតីតកាលអាណានិគ​ម ឬ? អ្នកខ្លះលើកឡើងថា ចង់មិនចង់ វាគឺជាអតីតកាល ជាទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលមិនអាចនរណាមកកែប្រែបានទេ។ អ្វីដែលសំខាន់ គឺត្រូវ​កសាងអនាគតសម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ ដោយគ្មានការរើសអើងប្រកាន់ពូជសាសន៍។

នៅអាេមរិកវិញ បញ្ហារើសអើងប្រកាន់ពូជសាសន៍នេះ ជាដំបៅរាប់សិបឆ្នាំមកហើយ។ ដករូបសំណាកចោលទាំងអស់ ក៏មិនអាចផ្សះផ្សារមុខរបួសឲ្យជាបានដែរ។ ថ្មីៗនេះ លោកអូបាម៉ា បានលើកឡើងថា បាតុកម​្មតវ៉ាដ៏ធំនេះវាល្អហើយ តែបើចង់ធ្វើឲ្យវា​មានន័យ ជាក់ស្តែងថែមទៀត គឺត្រូវតែ​ឈានទៅបង្កើតច្បាប់ និងអនុវត្តវាក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋ និងប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ។ ក្នុងន័យនេះ លោកអូបាម៉ា បានអំពាវនាវថា ត្រូវតែនាំគ្នាបោះឆ្នោត ឲ្យអ្នកណាដែលមានសេចក្តីក្លាហាន ហ៊ានធ្វើកំណែទម្រង់ រៀបចំកសាងសង្គមអាមេរិក ដែលស្មើភាពគ្នា មិនប្រកាន់ពូជសាសន៍ ដូចរដ្ឋាភិបាលលោកដូណាល់ត្រាំបច្ចុប្បន្ននេះ។