រ​បាយការណ៍Sipri៖ ការចំណាយលើ​កងទ័ព កើនឡើង​ខ្លាំង​ទូទាំង​ពិភពលោក ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៩

បើទោះបី​ជា​សង្រ្គាមត្រជាក់ បានបិទបញ្ចប់ក្នុងឆ្នាំ​១៩៨៩ តែពិភពលោកនៅតែបន្ត បង្កើន​ការចំណាយ​លើវិស័យកងទ័ពយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់។ ការចំណាយបានឡើងខ្ពស់មិនធ្លាប់មាន នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩។ របាយការណ៍បូកសរុប ប្រចាំឆ្នាំ២០១៩ របស់វិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិសិក្សាសន្តិភាព នៅទីក្រុងស្តុកខុម ហៅកាត់ថា Sipri បានឲ្យដឹងថា ឆ្នាំ២០១៩ ការចំណាយ​លើវិស័យកងទ័ព សរុបទាំងអស់ ស្មើនឹង១៩១៧ពាន់លានដុល្លារ ទូទាំងពិភពលោក។ ពោលគឺវាបានកើនឡើងចំនួន​ ៣,៦% បើប្រៀបធៀបទៅឆ្នាំ២០១៨។

សហរដ្ឋអាមេរិកនាំមុខដាច់គេ

សហរដ្ឋអាេមរិក នៅតែជាប្រទេស ដែលមានដៃទូលាយជាងគេ ក្នុងការចំណាយ​លើវិស័យកងទ័ពនេះ។ ក្នុងចំណោម​ទឹកប្រាក់សរុបខាងលើ ៣៨% គឺជារបស់សហរដ្ឋអាមេរិកតែម្នាក់ឯង​។ គិតជាសរុប សហរដ្ឋអាេមរិក ចំណាយ​អស់​៧៣២ពាន់លានដុល្លារ ដែលក្នុងនោះមួយផ្នែកធំ គឺប្រើទៅលើអង្គការអូតង់។ ការចំណាយរបស់អាមេរិក​ លើវិស័យកងទ័ពនេះ​ បានកើនឡើងប្រមាណ​៥,៣% បើប្រៀបធៀបទៅឆ្នាំ ២០១៨។

ចំណែកនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី អូសេអានីវិញ ចិនគឺជាប្រទេសដែលបានចំណាយ​ច្រើនជាងគេក្នុងវិស័យកងទ័ព ពោលគឺស្មើនឹងពាក់កណ្តាល​ នៃការចំណាយនៅក្នុងតំបន់នេះ។ ជាមួយនឹងទឹកប្រាក់​ចំណាយ ចំនួន​២៦១ពាន់​លាន​ដុល្លារ ចិនជាប្រទេសទី២ បន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាេមរិក ដែលមានដៃទូលាយជាងគេ។ ការចំណាយរបស់ចិនក្នុងវិស័យកងទ័ព បានកើនឡើងចំនួន​៥,១% បើប្រៀបធៀប​ទៅឆ្នាំមុន។

ចិនមានមហិច្ឆិតា ប្រជែងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក

លោក Nan Tian អ្នកជំនាញផ្នែក​វិស័យកងទ័ព ប្រចាំនៅវិទ្យាស្ថាន Sipri បានលើកឡើងថា ការចំណាយរបស់ចិនក្នុងវិស័យកងទ័ព គឺវាបានកើនឡើងហូរហែរ ស្របជាមួយនឹងកំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ចិន ប្រមាណ​២៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ ការវិនិយោគរបស់ចិនក្នុងវិស័យកងទ័ព វាបានបង្ហាញ​ឲ្យឃើញអំពីមហិច្ឆិតារបស់​ចិន ដែលចង់អភិវឌ្ឍន៍កងទ័ពខ្លួន​ ឲ្យឡើងដល់​លំដាប់ពិភពលោក។ អ្នកជំនាញរូបនេះបន្ថែមថា ចិនធ្លាប់ទាំងបានប្រកាសដោយចំហ ថាខ្លួន​ចង់ប្រជែងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងនាមជាមហាអំណាចយោធាពិភពលោក។

ឥណ្ឌាត្រូវរកវិធីការពារខ្លួន

ការចំណាយកាន់តែធំរបស់ចិន ក្នុងវិស័យកងទ័ព​​ គ្រឿងសព្វាវុធទំនើបៗនេះ បានញ៉ាំងឲ្យប្រទេសផ្សេង​ទៀតក្នុងតំបន់ មានការប្រុងប្រៀប និងបន្ថែមការចំណាយដែរ ដើម្បីការពារខ្លួន។ ជាក់ស្តែង​ឥណ្ឌាបានក្លាយជាប្រទេសទី៣ ដែលហ៊ានចាយឥតសំចៃ ក្នុងវិស័យកងទ័ពនេះ ជាមួយនឹងទឹកប្រាក់ ប្រមាណ​៧ម៉ឺន១ពាន់១០០លានដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩។ ការចំណាយរបស់ឥណ្ឌា បាន​កើនចំនួន​​៦,៨% បើប្រៀបធៀបទៅឆ្នាំមុន។ លោក Siemon Wezeman អ្នកជំនាញម្នាក់​ទៀត របស់វិទ្យាស្ថាន Sipri ​បានពន្យល់ថា ការប្រជែងគ្នា​ក្នុងវិស័យភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដែលឥណ្ឌា​មានជាមួយចិន និងប៉ាគីស្ថាន គឺជាមូលហេតុចំបង ដែលជំរុញឲ្យឥណ្ឌា ហ៊ានចំណាយខ្លាំង លើវិស័យសព្វាវុធកងទ័ព។

អាល្លឺម៉ង់ រកវិធីការពារខ្លួន​ពី​រុស្ស៊ី

ប្រទេស៥ ដែលចំណាយ​ច្រើនជាងគេក្នុងវិស័យកងទ័ពនេះ មាន​សហរដ្ឋអាមេរិក ចិន ឥណ្ឌា រុស្ស៊ី និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។​ គ្រាន់តែប្រទេស៥នេះបញ្ចូលគ្នា គឺស្មើនឹង៦០% ទៅហើយ។ បារាំង ស្ថិត​នៅលំដាប់ទី៦ ខណៈដែលអាល្លឺម៉ង់ ស្ថិតនៅលំដាប់ទី​៧។ ជាការកត់សំគាល់ អាល្លឺម៉ង់ បានចំណាយ​ប្រាក់ប្រមាណ​ជិត៥ម៉ឺនលានដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩។ ការចំណាយ​ក្នុងវិស័យកងទ័ពរបស់អាល្លឺម៉ង់ បានឡើងខ្ពស់ដល់ទៅ​១០% បើប្រៀបធៀបទៅឆ្នាំ២០១៨។ កម្រិតចំណាយឡើង​ស្រឺត​ស្រឺត របស់អាល្លឺម៉ង់នេះ គឺជាប់ទាក់ទងនឹងបរិយាកាសតានតឹង ជាមួយនឹងរុស្ស៊ី។ នេះបើផ្អែកតាមការពន្យល់ របស់របាយការណ៍នៃវិទ្យាស្ថាន Sipri។

កូវីដ១៩ នឹងរុករានការចំណាយ​ឆ្នាំ២០២០

ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី សម្រាប់ឆ្នាំ២០២០នេះ អ្នកវិភាគរបស់វិទ្យាស្ថាន Sipri បានព្យាការទុកថា ការចំណាយក្នុងវិស័យកងទ័ព ប្រាកដជាត្រូវចុះថយវិញ នៅតាមបណ្តាប្រទេសទាំងអស់​ ដោយសារតែវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរ បង្កឡើងដោយមេរោគកូវីដ១៩។ រដ្ឋាភិបាលនានា ត្រូវពិចារណា កាត់​បន្ថយ​​ការចំណាយ​ក្នុងវិស័យកងទ័ព ដោយត្រូវរំលែក​ប្រាក់​មកវិនិយោគ ក្នុងវិស័យសុខាភិបាល និង​វិស័យអប់រំ ដែលជាវិស័យអាទិភាព សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ។

តែយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Nan Tian  អ្នកជំនាញនៅវិទ្យាស្ថាន Sipri បានលើកឡើងថា ជាទូទៅកន្លងមក ក្នុងបរិបទវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកល​ ការចំណាយក្នុងវិស័យកងទ័ពអាចធ្លាក់ចុះមែន តែក៏​ធ្លាប់មិនយូរដែរ។ អ្នកជំនាញរូបនេះ អះអាងថា សម្រាប់កាលៈទេសៈបច្ចុប្បន្ននេះ ការចំណាយក្នុងវិស័យកងទ័ព​ អាចធ្លាក់ចុះជារួម រវាងមួយឆ្នាំ ទៅ៣ឆ្នាំខាងមុខ តែវានឹងបោះពួយ កើនឡើងជាថ្មីឡើងវិញ ជាក់ជាមិនខាន៕