Chống Covid-19: Câu hỏi đặt ra đối với chiến lược của Pháp

Tổng thống Emmanuel Macron phát biểu về Covid-19, ngày 12/03/2020, từ điện Elysée. Ảnh chụp màn hình France 24

Đóng cửa trường học từ nhà trẻ cho đến bậc đại học ; Đóng cửa các cửa hàng kinh doanh không cần thiết ; Yêu cầu hạn chế đi lại, tránh các cuộc tiếp xúc xã hội ; Cấm các cuộc tập hợp trên 100 người… nhưng bầu cử cấp địa phương vòng một, ngày 15/3/2020, vẫn diễn ra. 

Nhiều câu hỏi đặt ra: Vì sao chính phủ tổng thống Macron lại có những chỉ thị đầy « mâu thuẫn » ? Phải chăng nước Pháp vẫn chưa có một chiến lược chống dịch hiệu quả ?

Trong hai ngày 12 và 13/3/2020, chính phủ Pháp liên tục đưa ra các biện pháp triệt để nhằm ngăn chận đà lây nhiễm virus Covid-19. Với những quy định trên, nước Pháp chuyển sang giai đoạn 3, mức cao nhất với các biện pháp triệt để nhất trong kế hoạch chống dịch, với hệ quả là cuộc sống thường nhật của người dân sẽ có những tác động nặng nề trong những ngày sắp tới.

Thế nhưng, việc tổng thống Pháp vẫn duy trì tổ chức bầu cử cấp địa phương vòng một ngày 15/3 đã làm dấy lên nhiều chỉ trích. Nguyên thủ Pháp giải thích là đã có tham khảo ý kiến các chuyên gia khoa học, cũng như là lãnh đạo các chính đảng.

Vậy những chuyên gia đó đã đề nghị những gì, cho đến giờ không ai được biết. Le Monde ngày 14/3/2020 đặt ra nhiều câu hỏi: Dựa trên những dữ liệu khoa học, y khoa, dịch tễ nào mà chiến lược chống dịch hiện nay đã được thực hiện tại Pháp, cũng như là tại châu Âu? Tại sao giới chức y tế ở Pháp và châu Âu lại quyết định không nghe theo các khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng như là không đi theo mô hình của Trung Quốc ?

Hai chiến lược

Giải pháp của Trung Quốc tuy có phần thô bạo nhưng cho hiệu quả nhanh chóng. Bắc Kinh đề ra một loạt các biện pháp triệt để rất rõ ràng và cho áp dụng trên diện rộng: Tiến hành xét nghiệm phát hiện nhanh các ca bị nhiễm nhằm phân tách với những trường hợp có triệu chứng, nhưng chưa được xét nghiệm, rồi cho cách ly hoàn toàn tránh mọi tiếp xúc.

Những biện pháp nghiêm ngặt này của Trung Quốc, đôi khi đã bị phương Tây chỉ trích mạnh mẽ là « thô bạo », nhưng đã cho phép dập tắt được ổ dịch ở Hồ Bắc. Việc nghiêm cấm toàn diện mọi di chuyển từ Hồ Bắc sang những vùng khác cho phép Bắc Kinh kiểm soát hiệu quả các « ổ dịch thứ phát ».

Tại Pháp, sau một thời gian thực hiện chiến thuật này của Trung Quốc như tại điểm chơi trượt tuyết Contamines-Montjoies (Haute-Savoie) cho những kết quả đáng chú ý, chính quyền Paris đột ngột đổi hướng chỉ tập trung vào những ca nào có những biểu hiện nghiêm trọng. Giới y khoa tại Pháp đặt cược vào cái gọi là « miễn dịch cộng đồng ». Nghĩa là, trông chờ một bộ phận dân chúng đã nhiễm virus, rất có thể sẽ được miễn dịch và như vậy hy vọng có thể dập tắt được đại dịch.

Minh bạch: Công cụ chống dịch hiệu quả ?

Tại sao và trong những điều kiện nào, chính phủ Pháp lại quyết định từ chối chiến lược được thực hiện tại Trung Quốc ? Những quyết định này luôn được tổng thống, thủ tướng khẳng định là đã tham khảo ý kiến các chuyên gia. Chỉ có điều những ý kiến đó lại bị bảo mật và không được mở rộng tham khảo trong giới chuyên ngành.

Giải pháp của Trung Quốc có phù hợp với một nền dân chủ phương Tây hay không ? Đây có lẽ chính là điều khiến Pháp và nhiều nước phương Tây phải do dự. Sự lúng túng trong chiến lược này của Pháp thể hiện rõ qua việc ngày 14/3/2020, nguyên thủ Pháp đã có trao đổi điện đàm với đồng nhiệm Hàn Quốc Moon Jae-In nhờ chia sẻ kinh nghiệm.

Cuộc chiến chống virus còn là một cuộc chiến công luận. Người dân Pháp chỉ tin tưởng vào chính phủ Pháp khi mọi thông tin phải được minh bạch mà bài học từ Trung Quốc là ví dụ điển hình. Trong bối cảnh nhiều lời đồn đoán rộ lên rằng Paris có thể điều quân đội để giám sát mọi di chuyển của người dân, chính phủ tổng thống Macron cam kết sẽ công bố các ý kiến của Hội đồng Khoa học.