Joséphine Baker yên nghỉ trong điện Panthéon

Ngày 30/11/2021 nghệ sĩ người Mỹ Joséphine Baker là phụ nữ da đen đầu tiên được đưa vào điện Panthéon - Paris, nơi những vĩ nhân viết nên những trang sử đẹp của nước Pháp yên nghỉ. Là một vũ nữ, một ngôi sao sáng trong làng giải trí ở nửa đầu thế kỷ 20, bà đã đóng góp những gì cho nước Pháp ?

Joséphine Baker tại rạp Folies Bergères, París năm 1949 - AFP/Archivos

Tên tuổi của Joséphine Baker gắn liền với lời ca “Tôi có hai tình yêu, đất nước tôi và Paris”. Đúng ngày kỷ niệm 84 năm trước đây Joséphine lên xe hoa lần thứ ba với một người đàn ông Pháp gốc Do Thái, trở thành công dân Pháp, tro cốt của Joséphine Baker được đưa về điện Panthéon. Bà sẽ là người phụ nữ thứ sáu trong số 81 vĩ nhân được “tổ quốc ghi công”.

Thập niên 1930, đang ở trên đỉnh cao danh vọng, thu hút ánh sáng đèn màu sân khấu Paris, Joséphine Baker đã hy sinh tất cả khi nước Pháp bị Đức Quốc xã chiếm đóng. Bà tham gia hàng ngũ kháng chiến, đứng về phía tướng Charles de Gaulle. Bà được phái sang Bắc Phi để thu thập thông tin quan trọng cho quân đội đồng minh. Joséphine đã giấu những bức thư mật trong những tập sách nhạc, giấu micro phim trong ngực áo. Bà cũng là người tổ chức những buổi nhạc hội để quyên tiền cho lực lượng quân đội La France Libre của tướng de Gaulle. Đệ Nhị Thế Chiến kết thúc, Joséphine Baker được trao tặng Bắc Đầu Bội Tinh, huân chương vinh danh những vị anh hùng chiến tranh La Croix de Guerre nhờ rất nhiều những đóng góp “nguy hiểm và lớn lao” cho nước Pháp.

Joséphine Baker là người đi trước thời đại : bà không che giấu là một người lưỡng tính, là một tiếng nói bảo vệ nữ quyền, là người vùng lên chống lại mọi hình thức kỳ thị chủng tộc, mọi phân biệt đối xử. Ngoài đời, bà là một người mẹ chăm chút cho 12 đứa con nuôi của mình với đủ mầu da và chủng tộc (trong đó có hai người con gốc châu Á, một Đại Hàn và một là người Nhật). Sinh thời bà từng rất hãnh diện với gia đình “bảy sắc cầu vồng” như chính Joséphine Baker thường hay nói. Bà cũng là một người hiếm hoi có sức chinh phục từ lãnh tụ Cuba, Fidel Castro đến nhiều đời tổng thống Mỹ.

Tên thật là Freda Josephine McDonal sinh trưởng trong một gia đình nghèo khó tại thành phố Saint Louis, bang Missouri, Hoa Kỳ, cô gái đã phải sớm tìm cho mình một chỗ đứng trong thế giới thuộc về những người da trắng. Cô lập gia đình năm 16 tuổi với Willie Baker để rồi cái tên ấy vĩnh viễn gắn liền với Joséphine.

Không chen chân được vào thế giới nghệ thuật ở Broadway- New York, thiếu phụ trẻ tuổi này vượt đại dương sang Pháp tìm đường kiếm sống. Paris trở thành “quê hương thứ hai” của bà, nơi Freda hóa thân thành huyền thoại Joséphine Baker, chung thủy với sân khấu trong vòng đúng 50 năm. Bà từ trần tại Paris này 10/04/1975, vài ngày sau “lễ kim hôn với sân khấu đèn mầu”.