Bắt Jimmy Lai, Bắc Kinh triệt báo đối lập Hồng Kông và trả thù Washington

Tờ báo ủng hộ dân chủ Apple Daily trên sạp báo tại Hồng Kông ngày 11/08/2020. AFP

Viện lý do "theo luật an ninh mới", cảnh sát Hồng Kông vào sáng sớm ngày 10/08/2020 đã bắt một loạt bảy người, trong đó có nhà tỷ phú Lê Trí Anh ( Jimmy Lai ), hai con trai của ông, với cáo buộc "thông đồng với nước ngoài", và nhiều nhân viên tòa soạn báo đối lập Apple Daily. Chủ nhân nhật báo đối lập, 71 tuổi, có lập trường dân chủ, bị bắt trong bối cảnh Hoa Kỳ gia tăng trừng phạt Trung Quốc và Hồng Kông, nhất là các nhân vật ủng hộ biện pháp trấn áp.

Nhà tỷ phú Lê Trí Anh bị cảnh sát đến tận nhà còng tay và lục soát tư gia vào sáng sớm hôm qua. Ngay sau đó, họ đưa ông đến toà soạn báo Apple, khám xét và bắt thêm nhiều người nữa, trong đó có các nhân viên cốt cán trong ban biên tập và hai người con của nhà tỷ phú Trung Quốc.

Orient Daily cho biết thêm một cộng sự viên thân tín nhất của Jimmy Lai, ông Mark Simon, công dân Mỹ, cũng bị lệnh truy nã. Được Le Monde tiếp xúc, ông cho biết là chưa được thông báo.

Thật ra, nhân vật bị xem là một trong những cột trụ trong phong trào dân chủ Hồng Kông đã bị Bắc Kinh kềm sát từ lâu. Trước khi bị rơi vào khuôn khổ luật Trung Quốc, tỷ phủ thân dân chủ Jimmy Lai đã bị chính quyền Hồng Kông quy vào tội "tụ tập đông người bất hợp pháp" và "hù dọa".

Chuyện ông sẽ bị bắt đã được dự kiến. Tuần trước, khi được một phóng viên quốc tế hỏi là có sợ tù hay không thì nhà tỷ phú cho biết: "Không có gì phải lo: ở tù là cơ hội để tôi đọc những quyển sách hay mà tôi chưa có thời gian để đọc".

Vì sao Trung Quốc ra tay lúc này và để làm gì?

Theo nhận định của Chris Yeung, chủ tịch Nghiệp đoàn ký giả Hồng Kông, khi cảnh sát bắt một chủ nhân sáng lập một nhật báo,đến tận toà soạn  khám xét, bắt nhiều nhân viên điều hành, thì có thể xem ngày hôm nay là ngày chính thức kết liễu tự do báo chí tại Hồng Kông.

Phản ứng của dân Hồng Kông, như dân Pháp, sau khi toà soạn tuần báo trào phúng Charlie Hebdo bị khủng bố Hồi Giáo tấn công sát hại hàng chục nhà báo, cho thấy công luận Hồng Kông biết rõ thâm ý của Bắc kinh là tiêu diệt các tiếng nói bất đồng chính kiến.

Từ số phát hành hơn 70.000 tờ, Apple phải in thêm đến 500.000 bản. Có nhiều người mua một loạt 20 cho đến 50 bản để bày tỏ lòng ủng hộ và để biếu quảng bá.

Một dấu hiệu công luận liên đới với Jimmy Lai là sau khi ông bị bắt, cổ phần của nhóm báo chí của ông  Next Digital, trên thị trường chứng khoán tăng đến 800% .

Chiến dịch đàn áp chưa kết thúc

Theo AFP, cảnh sát Hồng Kông cho biết sẽ còn nhiều vụ bắt bớ nữa trong những ngày tới. Trong số những người bị bắt cùng ngày với tỷ phú Jimmy Lai, có Chu Đình (Agnes Chow), cô nữ sinh viên lúc nào cũng xuất hiện bên cạnh Hoàng Chi Phong trong các cuộc xuống đường chống bàn tay Trung Quốc và các cuộc điều trần ở nước ngoài.

Theo bản tin của Le Monde từ Hồng Kông, nhiều nhà quan sát cho là các hành động trừng phạt các nhà tranh đấu Hồng Kông là nằm trong chiến thuật "ăn miếng trả miếng" của Bắc Kinh. Trong cuộc đọ sức mỗi ngày mỗi leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc, lãnh địa Hồng Kông biến thành chiến địa.

Ba ngày trước khi tỷ phú Jimmy Lai bị bắt, Washington công bố danh sách 11 nhân vật chính trị Hoa Lục và Hồng Kông bị Mỹ trừng phạt. Chủ Nhật, bộ trưởng Y tế Mỹ Alex Azar đến Đài Loan. Lần đầu tiên từ năm 1979, Đài Bắc chính thức tiếp đón một bộ trưởng Hoa Kỳ.