Tình hình dịch Covid-19 tiếp tục xấu đi tại châu Âu, nhất là tại Pháp và Tây Ban Nha; Phần Lan dùng chó để phát hiện Covid-19; Lệnh giới nghiêm vì Covid-19 được dỡ bỏ tại Melbourne; Singapore Airlines từ bỏ các chuyến bay « ngẫu hứng »; Người Armenia hải ngoại về nước để chiến đấu chống Azerbaijan ở vùng Thượng Karabath; Giáo hoàng gia tăng chống bê bối tài chính ở Vatican. Đó là những đề tài của tạp chí Thế giới đó đây cuối tuần này.
Bao trùm lên thời sự quốc tế tuần này vẫn là dịch Covid-19, đặc biệt là với việc tổng thống Mỹ Donald Trump sáng 02/10/2020 thông báo ông và phu nhân Melania bị nhiễm virus corona và cả hai phải tự cách ly trong Nhà Trắng, vào lúc chỉ còn một tháng nữa là bầu cử tổng thống. Trong khi đó tình hình tại châu Âu tiếp tục xấu đi, đặc biệt là tại Pháp và Tây Ban Nha, nơi mà các biện pháp hạn chế mới đã và đang có hiệu lực.
Covid-19: Paris có thể chuyển thành “vùng báo động tối đa”
Riêng tại Pháp, nơi mà số ca tử vong nay vượt ngưỡng 32.000, theo lời bộ trưởng Y Tế Olivier Véran hôm thứ Năm 01/10/2020, thủ đô Paris ngay từ thứ Hai tới rất có thể sẽ chuyển thành « vùng báo động tối đa » và như vậy sẽ phải thi hành các biện pháp nghiêm ngặt hơn, nếu dịch Covid-19 tiếp tục lây lan với tốc độ như hiện nay. Cụ thể là thủ đô Pháp sẽ đóng cửa toàn bộ các quán bar, nhà hàng, cấm việc tụ họp gia đình, bạn bè. Cũng theo lời bộ trưởng Véran, tình hình tại 5 thành phố lớn khác là Lille, Lyon, Grenoble, Toulouse et Saint-Etienne cũng đang xấu đi trong những ngày qua và cũng có thể sẽ bị xếp vào loại « báo động tối đa » trong tuần tới.
Trong một ý kiến đề ngày 22/09, nhưng đến tối 01/10/2020 mới được công bố, Hội đồng khoa học cố vấn cho chính phủ về phòng chống Covid-19 cho rằng, để tránh cho nước Pháp phải thi hành các biện pháp gắt gao hơn, đến mức phải phong tỏa trở lại, dân Pháp nên hạn chế số người mà mình tiếp xúc, nhất là những người trong gia đình và bạn bè. Theo Hội đồng khoa học, chính những cuộc tụ họp gia đình và bạn bè là những lúc mà virus lây lan dễ nhất, vì hầu như không ai đeo khẩu trang và giữ khoảng cách an toàn với nhau.
Còn tại Tây Ban Nha, từ hôm thứ Năm vừa qua, thủ đô Madrid cũng đã bắt đầu áp dụng các biện pháp có hiệu lực từ một tuần qua tại những vùng bị dịch nặng nhất. Cụ thể là người dân Madrid kể từ nay không được ra vào thành phố này, trừ trường hợp đi làm, đi khám bác sĩ, hay đưa con đến trường.
Còn tại Anh, các biện pháp hạn chế mới cũng vừa được ban hành hôm thứ Năm tại vùng Liverpool : những người không cùng gia đình không được tụ họp trong nhà, không nên di chuyển nếu không thật sự cần thiết, không nên đến dự các sự kiện thể thao, không nên đi thăm người thân trong các viện dưỡng lão. Các biện pháp này từ hôm thứ Tư đã có hiệu lực lại một phần của miền đông bắc nước Anh. Toàn nước Anh từ nhiều ngày qua cũng đã sống với những hạn chế : các quán rượu, nhà hàng, quán bar phải đóng cửa lúc 22 giờ, các cuộc tụ họp không được quy tụ quá 6 người, trong nhà lẫn ngoài trời.
Phần Lan dùng chó để phát hiện Covid-19
Việc phát hiện những ca nhiễm virus corona, dù có triệu chứng hay không, là yếu tố chủ chốt trong công cuộc phòng chống dịch Covid-19. Thế nhưng xét nghiệm toàn bộ dân chúng rất khó khăn. Các phòng xét nghiệm có khả năng hạn chế, thời gian chờ nhận kết quả thì ngày càng dài. Ấy là chưa kể chi phí rất tốn kém.
Tại Phần Lan, các nhà nghiên cứu đã quyết định nhờ đến chó, cụ thể hơn là dùng khứu giác của loài này, để phát hiện các bệnh nhân Covid-19. Cuộc thử nghiệm đầu tiên, cho kết quả rất tốt, đã bắt đầu tại sân bay Hensinki, theo tường trình của thông tín viên Frédéric Faux ngày 29/09 :
« Khi đến sân bay Helsinki, quý vị có thể sẽ được đưa vào một phòng nhỏ, rồi dùng một mảnh vải chà vào nách và cổ. Bên kia bức tường, một người nuôi chó sẽ lấy mảnh vải đó cho chó ngứi, để trong vòng 10 giây có thể biết được là quý vị đã bị nhiễm virus corona hay không.
Chó đã được dùng để phát hiện các bệnh nhân sốt rét và ung thư. Chúng cũng tỏ ra rất hiệu quả đối với virus corona. Là người giám sát cuộc thử nghiệm này, nhà khoa học Anna Hielm-Björkman, đại học Helsinki, cho biết:
« Chúng tôi đã đạt được tỷ lệ phát hiện từ 94 đến 100%. Tỷ lệ còn hơn cả xét nghiệm PCR. Và khi có khác biệt giữa xét nghiệm PCR và chó, thì thường là chó cho kết quả đúng. »
Một con chó giỏi thì chỉ cần được huấn luyện trong vài ngày, cho nên hoàn toàn có thể dùng chó để phát hiện hàng loạt các ca nhiễm Covid-19, không chỉ ở các sân bay, mà cả trong các bệnh viện và trường học. Nhưng có một câu hỏi được đặt ra : Cụ thể thì chó ngửi được gì và phát hiện cái gì ?
Anna Hielm-Björkman nói : « Chúng tôi hoàn toàn không biết. Công nghệ của chúng ta chưa bằng được khứu giác của chó, nên không thể phát hiện được những hàm lượng thấp như thế ».
Từ đây đến cuối tháng 11, khoảng một chục con chó sẽ thi hành nhiệm vụ tại sân bay Helsinki."
Covid-19 : Bỏ giới nghiêm tại Melbourne
Tại Melbourne, thành phố lớn thứ hai của Úc, lên giới nghiêm kéo dài từ 2 tháng qua, đã được bãi bỏ ngày 28/09/2020. Tại nơi từng là tâm chấn của làn sóng dịch Covid-19 thứ hai ở Úc, số ca nhiễm mới trong gần 15 ngày qua đã giảm xuống dưới mức 20 người. Tuy nhiên, toàn bộ các hạn chế vẫn chưa được dỡ bỏ, trong đó có lệnh phong tỏa, sẽ còn được duy trì ít nhất là trong ba tuần nữa. Từ Sydney, thông tín viên Grégory Plesse gởi về bài tường trình ngày 28/09:
« Gọng kềm bắt đầu được nới lỏng chút ít tại Melbourne, từ sáng nay không còn sống dưới lệnh giới nghiêm nữa. Tại thành phố bị dịch Covid-19 nặng nhất nước Úc, sự lây lan của virus giảm thấy rõ, cho nên chính quyền địa phương đã dỡ bỏ một số hạn chế mà 5 triệu dân Melbourne đã phải gánh chịu từ 3 tháng qua.
Học sinh cấp tiểu học nay có thể trở lại trường, nhà trẻ cũng được mở lại, người dân có thể tổ chức đám cưới, cho dù không được quá 5 người, tính luôn cả đôi tân hôn và người làm chứng.
Nhưng lệnh phong tỏa thì vẫn được duy trì, cũng như quy định bắt buộc đeo khẩu trang khi ra khỏi nhà. Việc đi lại vẫn còn bị hạn chế, người dân vẫn bị cấm không được đi xa nhà hơn 5 km. Những biện pháp này có thể sẽ được bãi bỏ trong khoảng gần 3 tuần nữa, ngày 19/10/2020.
Các hạn chế này, gắt gao nhất trong số các quốc gia Tây phương, đã gây ra một số phong trào phản đối trong dân chúng. Tuy vậy, theo kết quả một cuộc thăm dò được công bố vào tuần trước, có đến hơn 60% dân Úc ủng hộ các biện pháp đó. »
Singapore Airlines từ bỏ các chuyến bay « ngẫu hứng »
Ngay giữa lúc đang có đại dịch, một số hãng hàng không từ mấy tuần qua lại chào mời các chuyến bay « chẳng biết đi đến đâu », tức là máy bay cất cánh bay một vòng tùy hứng đi khắp các nơi, rồi quay lại đáp xuống nơi xuất phát. Ý định này đã bị phản đối dữ dội trên các mạng xã hội và khiến hãng hàng không Singapore Airlines cuối cùng đã phải hủy bỏ các chuyến bay đó.
Thông tín viên của RFI tại Đông Nam Á Gabrielle Maréchaux tường trình ngày 30/09/2020 :
« Không phải là tại vì sợ thiếu hành khách, mà đúng là vì sợ ảnh hưởng đến thanh danh, cho nên hãng hàng không quốc gia Singapore ngày 28/09 đã thông báo từ bỏ các chuyến bay « chẳng biết đi đến đâu ».
Ý định kỳ quặc này đã bị cư dân mạng khắp thế giới cũng như các tổ chức bảo vệ môi trường Singapore chỉ trích nặng nề. Chẳng hạn như tổ chức SG Climate Rally đả kích việc tiến hành các chuyến bay chẳng có lý do xác đáng nào, mà lại phát ra nhiều khí thải gây hiệu ứng lồng kính.
Nhưng sau khi lùi bước trước áp lực của công luận trong chuyện này, hãng hàng không Singapore đã nhanh chóng chào mời các dịch vụ khác để tạo ra lợi nhuận trong bối cảnh toàn bộ máy bay của hãng này đang phải nằm yên suốt sáu tháng qua. Họ dự trù tổ chức các chuyến viếng thăm với hướng dẫn viên đến các cơ sở hạ tầng của hãng này và các bữa ăn tối sang trọng trên chiếc Airbus khổng lồ A380.
Singapore vốn là trạm trung chuyển quan trọng của giao thông hàng không thế giới. Trước khi có dịch Covid-19, cứ mỗi 90 giây lại có một máy bay cất cánh từ sân bay này. Trong khi Singapore kể từ nay từ bỏ các chuyến bay « chẳng biết đi đến đâu », thì các hãng hàng không của Úc, Nhật Bản và Đài Loan vẫn chưa cho biết là sẽ ngưng tiến hành các chuyến bay kiểu như vậy hay không. »
Xung đột Thượng Karabath : Người Armenia hải ngoại xung phong về nước
Bao trùm thời sự quốc tế tuần này là cuộc xung đột vũ trang giữa Azerbaizan và Armenia tại vùng Thượng Karabath, vùng đất nằm lọt giữa Azerbaijan, một nước Cộng hòa tự phong không được quốc tế công nhận, nhưng có sự yểm trợ của Armenia. Chính quyền Erevan đã ra lệnh tổng động viên. Quân tình nguyện khắp nơi kéo đến, kể cả từ cộng đồng người Armenia hải ngoại, như tường thuật của đặc phái viên Anissa el Jabri trên một chuyến bay đến Erevan:
“ Đứng giữa các hàng ghế trên máy nay, khoảng 40 người cất lên các bản hành khúc. Hành khách quay phim và vỗ tay tán thưởng. Đó là những người đàn ông tuổi từ 18 đến khoảng hơn 50, mới quen nhau ở sân bay. Họ đến từ Hoa Kỳ, Tây Ban Nha, Hà Lan, Belarus và Pháp. Một thanh niên nói: “ Tôi là người Armenia sống ở Pháp, tôi đã đi thẳng đến đây ngay khi vừa nghe tin. Sáng Chủ Nhật vừa qua, cha tôi gọi điện đến và nói: “ Con bật tivi lên xem họ đang làm gì trên đất Armenia của chúng ta kìa.” Tôi quyết định lấy ngay chuyến bay đầu tiên đến Armenia, để sát cánh với nhân dân tôi, với những người anh em của tôi.”
Nhà doanh nghiệp trong ngành xây dựng này đã đi một mình mà không hề báo trước cho gia đình, với hành trang chỉ gồm một ít tiền, vài bộ quần áo và 3 tháng được huấn luyện ở quân trường cách đây 5 năm. Anh nói tiếp: “Chúng tôi đến đấy để cứu những mạng sống. Khoảng 40 người chúng tôi đã nói chuyện với nhau rất nhiều, ai cũng nói là không hề sợ chút nào”.
Họ đã dự trù tất cả và nếu cần phải tự bỏ tiền mua vũ khí để chiến đấu, họ cũng sẵn sàng. Tại Erevan bây giờ, không còn bất cứ thiết bị quân sự nào, túi ngủ cũng không còn. Toàn bộ đã bị trưng dụng cho cuộc chiến.”
Giáo hoàng gia tăng chống bê bối tài chính ở Vatican
Giáo hoàng Phanxicô đang gia tăng nỗ lực chống các vụ bê bối tài chính tại Vatican, qua việc bổ nhiệm một biện lý mới, đó là một luật sư người Ý chuyên về tội phạm tài chính. Việc bổ nhiệm này diễn ra vài ngày sau vụ từ chức của một hồng y bị cáo buộc ăn hối lộ.
Từ Vatican, thông tín viên Eric Sénanque gởi về bài tường trình ngày 29/09 :
« Hiện là giáo sư giảng dạy luật thương mại tại một trường đại học ở Roma và là một chuyên gia về luật ngân hàng, Gianluca Perone đã chính thức được bổ nhiệm vào ê kíp của quan chức đặc trách thúc đẩy tư pháp ở Vatican. Luật sư Perone được giao việc tiến hành điều tra nội bộ về các vụ bê bối tài chính, còn người đứng đầu ê kíp thì lo về các vụ rửa tiền.
Chính quan chức này trong những tháng qua đã truy tố nhiều nhân vật thân cận của hồng y Becciù nguyên là nhân vật số 3 của Tòa Thánh và thứ Năm tuần trước đã buộc phải từ chức, do bị cáo buộc có dính líu đến các vụ giao dịch tài chính mờ ám.
Theo những người thân tín, giáo hoàng Phanxicô muốn thúc đẩy sự minh bạch tài chính ở Vatican. Thời điểm bổ nhiệm không hề có sự trùng hợp : Hôm thứ Ba, một phái đoàn của Moneyval đến Roma. Đó là các chuyên viên của Hội Đồng Châu Âu đặc trách việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp chống nạn rửa tiền. Trong chuyến đi cuối cách đây 3 năm, các chuyên viên này đã ghi nhận những tiến bộ của Vatican, nhưng cũng yêu cầu Tòa Thánh nỗ lực hơn nữa để đưa ra tòa những kẻ bị điều tra.»
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký