Báo chí Ý nói về vụ bê bối tại Tòa Thánh Vatican

Ông Paolo Gabriele (ngồi trước), người “hầu cận” của Đức Giáo Hoàng Benedetto XVI, bị bắt hôm 25/5/2012. REUTERS/Alessandro Bianchi

Ngay sau hôm giám đốc Ngân hàng Tòa Thánh Vatican Ettore Gotti Tedeschi bị cách chức, ngày 25/05/2012, lực lượng cảnh sát của Tòa Thánh Vatican đã ra lệnh bắt giam ông Paolo Gabriele, người “hầu cận” của Đức Giáo Hoàng Benedetto XVI, vì bị tình nghi làm “nội gián” với các hoạt động nhằm tẩu tán ra ngoài các văn kiện “bí mật nhà nước” Vatican.

Vụ bê bối  tại Vatican đang gây xôn xao dư luận Ý với những tin đồn đấu tranh giành quyền lực nội bộ Tòa Thánh La Mã. Thông tín viên Huê Đăng từ Roma tường trình:

Ngày 24/05/2012 vừa qua, ủy Ban điều hành của cơ quan Viện Giáo Vụ (IOR – Istituto per le Opere Religiose), mà thực chất là Ngân hàng của Tòa Thánh Vatican, đã chính thức quyết định bãi nhiệm chức giám đốc của ông Ettore Gotti Tedeschi với những lý do như ông “đã không thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ quan trọng hàng đầu”, hoặc có những “hành vi thất thường và sai trái”, hay “tập trung thái quá vào tay các chính sách quản lý”, lại còn thêm “không có khả năng thu thập thông tin về các họat động của ngân hàng để bảo vệ cho chính ngân hàng”.

Đó là một vài phán xét được ghi trong thông báo của chính ủy ban điều hành về quyết định bãi nhiệm nói trên. Thông cáo cũng nói rằng ông Ronald Hermann Schmitz, đương kim phó giám đốc sẽ tạm thời thay thế ông Tedeschi trong chức vụ giám đốc.

Theo tin báo chí Ý, quyết định bãi nhiệm giám đốc của ông Ettore Gotti Tedeschi được coi như là cao điểm cuối cùng của một cuộc đấu đá tranh giành quyền lực trong nội bộ Tòa Thánh Vatican trong quá trình tìm cách áp dụng các uy luật tài chính của châu Âu trong chính sách nhằm phòng chống các hoạt động rửa tiền của các ngân hàng.

Trong thời gian gần đây, Jp Morgan, một trong những tập đoàn hoạt động tài chánh hàng đầu trên thế giới, đã tuyên bố đóng cửa tất cả các “tài khoản” với IOR vì cho rằng IOR đã trở thành một “đối tác có quá nhiều khả năng rủi ro”. Và cũng như báo chí loan tin, vào khoảng tháng 3 năm nay, chính Tòa án Roma đã mở một số điều tra về các hoạt động của ngân hàng IOR bị nghi ngờ là có vi phạm các điều luật phòng chống rửa tiền.

Thậm chí, hồi tháng 9 năm 2010, Tòa án Roma cũng đã quyết định cho tịch biên 23 triệu Euro nằm trong một tài khoảng của một chi nhánh của một ngân hàng Ý là “Credito Artigiano” vì số tiền này đã đang sắp được chuyển đến ngân hàng Jp Morgan Frankfurt và một ngân hàng Ý khác là “Banca del Fucino”. Theo điều tra của Tòa án Roma thì tài khoảng nói trên đều nằm trong tay của IOR, nhưng IOR không có khả năng làm sáng tỏ nguồn gốc của số tiền này từ đâu đến. Chính trong vụ điều tra này, giám đốc IOR lúc đó là Gotti Tedeschi cũng bị ghi tên vào danh sách những nghi phạm.

Hiện nay , vẫn theo tin báo chí Ý, đang có nhiều vụ điều tra trên số lượng tiền vài trăm triệu Euro bị tình nghi là đã được “sử dụng một cách không phù hợp với các nguyên tắc của Viện Giáo Vụ”, đặc biệt là Tòa án Milano bắt đầu điều tra về những quan hệ giữa Cơ sở Y tế San Raffaele và Ngân hàng của Vatican.

Cũng nên nhớ là Cơ sở Y tế San Raffaele gần đây đã được báo chí nhắc đến với những vụ bê bối về quản trị tài chánh của cố đạo Don Verzé, người đã sáng lập ra San Raffaele, rất gần gủi với cựu thủ tướng Ý Silvio Berlusconi. Don Verrzé vừa mới đột ngột từ trần hồi cuối năm 2011, do đó, các vụ điều tra về bê bối tài chính lại càng thêm khó khăn.

Điểm đáng ghi nhận là trước các phóng viên báo chí, khi được hỏi về quyết định bãi nhiệm, ông Gotti Tedeschi đã tuyên bố nửa úp nửa mở rằng “Tôi không muốn tuyên bố chi cả, vì nếu tôi mở miệng thì tôi chỉ nói lên những điều xấu xa nhơ nhớp”.

Được biết, chính Hồng Y Tarcisio Bertone, quốc vụ khanh của Tòa Thánh, năm 2008 đã đề nghị đưa ông Gotti Tedeschi vào làm giám đốc Ngân hàng IOR .... Nhưng theo thời gian lần lần sau đó, quan hệ giữa ông Tarcisio Bertone và ông Gotti Tedeschi trở nên có vấn đề, nhất là từ khi chính ông Bertone tìm cách cứu vãn Cơ sở Y tế San Raffaele của cố đạo Don Verzé đang trên đường phá sản ... thì lúc đó, ông Gotti Tedeschi lại có những thái độ kình chống lại quyết định của ông Bertone và cuối cùng là kế hoạch cứu vớt San Raffaele đã không thành.

Vào cuối năm 2010, khi các điều lệ về quản lý tài chánh được thỏa thuận giữa Tòa Thánh Vatican và Hội Đồng Châu Âu bắt đầu trở nên có hiệu lực, thì Ngân hàng IOR bắt đầu phải có quy trình thay đổi phương cách quản trị cho phù hợp với quy định quốc tế về biện pháp phòng chống rửa tiền, còn được gọi là Moneyval.

Hiện nay Ngân hàng IOR của Tòa Thánh không được xếp vào danh sách “Bạch thư” (White list), tức là danh sách của những ngân hàng được Hội Đồng Châu Âu đánh giá có tiêu chuẩn quản trị phù hợp với chính sách phòng chống rửa tiền Moneyval. Và cũng theo lịch trình thì đến tháng 7 sắp tới, Hội Đồng Châu Âu sẽ phải tuyên bố quyết định có đưa IOR vào danh sách “Bạch thư” hay không ... Và chính đây là lý do khiến ông Gotti Tedeschi đã bắt đầu có vấn đề trong ngân hàng của Tòa Thánh.

Tin về bãi nhiệm của giám đốc Ngân hàng Tòa Thánh Vatican chưa ráo mực ... thì ngày hôm sau 25/05/2012, báo chí lại đưa tin lực lượng cảnh sát của Tòa Thánh Vatican đã ra lệnh bắt giam ông Paolo Gabriele, người “hầu cận” của Đức Giáo Hoàng Benedetto XVI, vì bị tình nghi làm “nội gián” với các hoạt động nhằm tẩu tán ra ngoài các văn kiện “bí mật nhà nước” của Vatican.

Theo các cuộc điều tra sơ khởi thì cảnh sát Vatican đã tìm thấy ngay trong nhà riêng của ông Paolo Gabriele rất nhiều bản sao của các tư liệu mật của Tòa Thánh. Cũng được biết là gần đây, một ký giả Ý, ông Gianluigi Nuzzi, vừa tung ra một quyển sách mang tựa đề “Sua Santità” (Đức Cha) với phụ chú “Những tư liệu mật của Benedetto XVI”, trong đó quyển sách đã sao chụp lại rất nhiều tư liệu đã bí mật được tuồn từ Tòa Thánh ra ngoài. Do đó, người ta tình nghi chính người “hầu cận” của Đức Giáo Hoàng là người bí mật đã cung cấp tài liệu cho tác giả của quyển sách nói trên.

Nhưng, theo các nhà quan sát am tường thế giới Vatican, người ta nghi rằng ông Paolo Gabriele chỉ là một con “cá bé”, chỉ là “tay sai” của một nhóm người nào đó cao cấp trong hàng giáo phẩm đang tìm cách nói xấu Đức Giáo Hoàng nói riêng, bôi nhọ Tòa Thánh nói chung trong một chiến dịch đấu đá tranh giành quyền lực trong nội bộ Tòa Thánh. Nhưng đây là điều mà chính các cơ quan điều tra của Tòa Thánh cũng vẫn chưa có khả năng làm sáng tỏ.

Trước mắt, Đức Giáo Hoàng Benedetto đã tuyên bố là Ngài rất đau lòng trước những gì đang xẩy ra trong Tòa Thánh.